به گزارش اخباربانك به نقل از روابط عمومی بانک پاسارگاد، دکتر مجید قاسمی مدیرعامل بانک‌پاسارگاد در مراسم نهمین دوره جایزه ملی مدیریت مالی ایران و دوازدهمین کنفرانس حسابداران و مدیران مالی که در تاریخ 6 اسفند 1397 در سالن اجلاس سران کشورهای اسلامی برگزار شد، ضمن اشاره به شرایط کنونی اقتصادی کشور گفت: امروز وضعیت اقتصاد کشور به‌گونه‌ای است که سؤالات زیادی در خصوص شرایط کنونی اقتصاد و آینده‌ی آن برای بنگاه‌های اقتصادی و غیراقتصادی، به دلیل تأثیرپذیری بالای آنها ایجاد شده‌است. مهم‌ترین بحثی که در این شرایط باید به آن توجه شود سیاست‌ ارزی کشور است. به‌ویژه با توجه به شرایطی که می‌بینید بانک‌مرکزی جمهوری اسلامی ایران برای اتخاذ تصمیمات اقتصادی یا تجاری کشور چگونه تحت‌فشار قرار می‌گیرد و سیاست ارزی کشور که باید مستظهر به سیاست‌های تجاری و سیاست‌های تولید ملی باشد، به‌نوعی اینگونه تضعیف می‌شود.

وی ادامه داد: از طرفی این پدیده‌ی منحوس بدون انتقال ارز، ارز متقاضی و برات بدون تعهد، بعد از اتمام جنگ تحمیلی وارد حوزه تجارت کشور شده‌است. به‌گونه‌ای که هرگونه امکانی را برای برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری منسجم ارزی مختل می‌کند. همانطور که اخیراً نیز ریاست سازمان توسعه تجارت اعلام کرد از حدود 33 میلیارد دلار صادراتی که در همین دوره‌ی کوتاه انجام شده‌است، تنها 1 میلیارد دلار ارز وارد کشور شده‌است. 

مدیرعامل بانک‌پاسارگاد تصریح کرد: مقررات همه‌ی کشورها ناظر بر این است که عایدات صادرات باید به کشور برگردد. صادرکننده باید نشان دهد که چگونه صادرات را انجام داده و چگونه آنچه که حاصل شده‌است را وارد کشور کرده‌است. در کشور ما مباحثی مطرح شده‌است به نام انتقال بدون ارز که در مقاطع مختلف هم نام آن را عوض می‌کنیم؛ یا ارز متقاضی یا برات بدون تعهد. این‌ها از کجا تأمین می‌شود؟ بنده گزارشی را مطالعه کردم که متأسفانه تجهیزات پزشکی در همین چهارچوب بدون انتقال ارز، به‌دلیل ناچاری با ارز 33 هزار تومان وارد کشور شد. آیا این قابل انجام است؟ آیا واقعاً می‌شود خدمات اولیه و ضروری مردم را ارایه کرد؟ حتی مواردی داریم که دلار با قیمت بیشتری برای بعضی از تجهیزات لوکسی که در کشور استفاده می‌شود، از محل بدون انتقال ارز وارد شده‌است. بدون انتقال ارز به چه معناست؟ مگر به غیر از ارزی است که ما مرتب مجبور می‌شدیم به بازار تزریق کنیم برای آنکه جلوی افزایش نرخ ارز را از طریق بدون انتقال ارز بگیریم؟ بدون انتقال ارز نوعی ابزار برای پولشویی است. بدون انتقال ارز، متأسفانه نوعی ابزار است برای خروج ارز غیرمجاز، اگر به آن قاچاق ارز نگوییم. چرا ما باید چنین عارضه بیماری‌زایی را در اقتصاد خود تحمل کنیم؟ بعد هم از بانک مرکزی انتظار داشته‌باشیم که بتواند بازار را کنترل کند. 

وی خاطرنشان کرد: رییس کل بانک‌مرکزی آخر هفته گذشته یک یادداشتی نوشتند که آنچه به عنوان مبادلات ارزی در دولت تصویب شده‌است، دلیل فشار بر نرخ ارز است. یعنی بانک‌مرکزی که باید مغز متفکر صاحب اختیار باشد، برای آنکه بتواند بازار را تنظیم کند، با محذوراتی تحت فشار است که ما از آن این انتظارات را داریم. 

دکتر قاسمی ادامه داد: در دوره‌ی مدیریت قبل نیز متأسفانه هر چه در وزارت صمت، مهر ارز مبادله‌ای می‌خورد در بانک‌مرکزی تبدیل به بدون انتقال ارز می‌شد که خود خبط بزرگی است. در حال حاضر عزیز فرهیخته‌ای در بانک‌مرکزی، به لحاظ آنکه اقتصاد خوانده‌است، می‌داند که چه می‌خواهد و ما باید به او کمک کنیم. به این دلیل این موضوع را مطرح می‌کنم که بیشترین ضربه‌‌های نوسانات ارزی به بخش مالی بنگاه‌ها برمی‌گردد و مدیران مالی در بنگاه‌ها حتی نمی‌توانند برای هفته و سال آتی برنامه‌ریزی کنند. 

مدیرعامل بانک‌پاسارگاد تأکید کرد: وضعیتی که در حال حاضر وجود دارد به‌دلیل فشارهایی که هست، هنوز نمی‌تواند وضعیت مطلوب سیاست‌ ارزی محسوب شود. نظریه‌ای به نام سه‌گانه ناممکن یا سه‌گانه منحوس و غیرمقدس وجود دارد که از اواخر سال 1990 به‌عنوان تئوری حاکم بر تعیین اقتصاد پولی کشورها نقش بازی می‌کند. بر این اساس، از این سه مورد، بیشتر از دو مورد را نمی‌توان انتخاب کرد و امکان انتخاب هر سه نیست؛ اول آنکه ما پول مستقل ملی داشته باشیم یعنی ریال داشته باشیم یا نه، برخی کشورها از پول ملی خود صرفنظر کرده مثلاً با دلار یا پوند کار می‌کنند و ممکن است کشوری این انتخاب را داشته باشد. دوم، ثبات ارزش برابری پول ملی در برابر ارزهای خارجی و سوم آزادی ورود و خروج ارز.

وی ادامه داد: از این سه مورد، ما نمی‌توانیم پول مستقل ملی نداشته باشیم و با این شرایطی که داریم و به‌خصوص با بحث‌های تحریم، اتفاقا ضرورت داشتن پول ملی مستقل بیشتر احساس می‌شود. در حال حاضر ما با برخی از کشورها قرار می‌گذاریم که با ریال خودمان یا با پول آنها با یکدیگر مبادله کنیم، به دلیل اینکه در تحریم‌ها اجازه نداریم از طریق دلار عمل کنیم. همین‌طور در خصوص یورو نیز، اروپایی که این همه تظاهر به همکاری می‌کند، محدودیت‌های جدی داریم. از دو مورد باقیمانده که یکی ثبات ارزش پول ملی و بحث دیگر آزادی ورود و خروج ارز است نیز باید یکی را انتخاب کنیم. آیا ما می‌توانیم آزادی ورود و خروج ارز را تأمین کنیم و آیا شرایط ما چنین امکانی را فراهم می‌کند؟ بنابراین این مورد را نیز نمی‌توانیم انجام دهیم. پس از دوتای باقیمانده فقط می‌توانیم ثبات را انتخاب کنیم.

دکتر مجید قاسمی تصریح کرد: در پاسخ به عزیزانی که می‌گویند نیما جوابگو نیست، باید بگوییم که بله، نیما مشکلاتی دارد. حالا شما یک سیستمی پیشنهاد دهید. وقتی رییس بانک مرکزی شما را دعوت می‌کند و با کمال تواضع در حالی که از نظر حاکمیتی، رییس بانک مرکزی می تواند احکامی را صادر کند که می‌تواند بسیار ایذایی باشد، برای کسانی که مشکل و مانع در راه سیاست‌های ارزی ایجاد می‌کند. با این حال از شما خواهش می‌کند اگر ارز می‌خواهید بیاورید، بیاورید، کالا می‌خواهید بیاورید، بیاورید، البته نه هر کالایی را، صرفا کالایی که کشور می‌گوید، بیاورید.

وی با اشاره به شرایط حاکم در زمان جنگ ادامه داد: نیازهای کشور را در زمان جنگ یادتان باشد. آن زمان که من مسئولیت نظارت ارز بانک مرکزی را داشتم و بعد از آن مسئول بانک مرکزی شدم، ما یک کارخانه صابون‌سازی در خرمشهر داشتیم. اولین هفته آن صابون‌سازی را بمباران کردند. ما حتی در خصوص مواد شوینده در کشور کمبود داشتیم. من نمی‌گویم که آن روزها باید تکرار شود، ما در جنگ اقتصادی هستیم. همه باید همکاری کنند هر کسی امکانی در اختیارش است باید این امکان را پاسخگو باشد، برای اینکه به هموطن خود خدمت کند.

وی تصریح کرد: بنابراین می‌ماند داشتن پول ملی مستقل و ثبات ارزش برابری پول ملی. این اقتصاد پولی حاکم بر کشورهاست. بیش از نود درصد کشورها پولشان تثبیت شده‌است. یورو ارز تثبیتی است کسی شاید باور نکند اما یورو شناور نیست تثبیت شده‌است. برخی می‌گویند کشورهای کمونیستی تثبیت می‌کنند. پس چرا پول شوروی و روسیه امروزی شناور است؟ ثروت و دارایی کشورهای کویت، قطر، عربستان، امارات، اردن، کشورهای داخل حوزه‌ی یورو با همدیگر، همه پولشان تثبیتی است؛ چرا ما از این واقعیت علمی و اقتصادی این گونه روی‌گردان هستیم و نسبت به آن رویکرد مثبت نشان نمی‌دهیم و به بانک مرکزی کمک نمی‌کنیم که بتواند این شرایط سخت را پشت سر بگذارد؟ می‌بینید علی‌رغم دخالت نیروی انتظامی و برخوردهای انتظامی و به‌رغم همه‌ی تلاش‌هایی که بانک مرکزی می‌کند، باز هم با برخی از نوسانات مواجه می شویم.

دکتر قاسمی به تأثیر این شرایط بر بنگاه‌های اقتصادی اشاره کرد و افزود: ما از نظر صاحبان کسب و کار و فعالان اقتصادی، هر روز می‌بینیم هزینه ارزی بیشتر می‌شود. کشور از طرفی با کمبود نقدینگی مواجه می‌شود. در این چند هفته گذشته ریاست کل بانک‌مرکزی خیلی تلاش کردند که به‌نحوی با نقش‌آفرینی در هدایت بانک‌ها، این کمبود نقدینگی برطرف شود. اتفاقی که میافتد به این ترتیب است که به دلیل بالا رفتن قیمت ارز، نیاز به نقدینگی باز هم بیشتر می‌شود، از طرفی تقاضا به دلیل اینکه قیمت تمام شده افزایش پیدا می‌کند، نمی‌تواند جوابگوی اقتصاد باشد. گردش مالی بنگاه‌ها باز هم روز به روز بیشتر به امکانات بانکی وابسته می‌شود. یک بنگاه اقتصادی باید بتواند نیازهای خودش را از طریق مبادلات تجاری خودش، تولید و فروش محصول خودش تأمین کند. چرا نیاز به نقدینگی پیدا می‌کند؟ به این دلیل که اول ارزی که در اختیارش قرار می‌گیرد با قیمت گران است، از طرف دیگر تقاضایی که باید برای آن باشد، جواب نداده و توانش را ندارد. نتیجه‌اش می شود تشدید رکود! پس هم شما باید ریال تزریق بکنید که تقاضا را احیا بکنید، بنابراین باز افزایش نقدینگی است. مساله افزایش نرخ ارز و تضعیف ارزش پول ملی یک دور باطلی است. 

وی تصریح کرد: مدیران مالی ما با مشکلات متعددی مواجه‌اند و از انبوهی از مشکلاتی که به محیط کلان اقتصاد کشور و عملکرد مسئولان اقتصادی و تصمیماتی که گرفته می‌شود مربوط می‌شود. از طرفی ما انتظار داریم که بنگاه‌ها شفافیت مالی داشته‌باشند. به دلیل این نوسانات روزمره، این شفافیت قابل انجام نیست. 

دکتر قاسمی با اشاره به اینکه قیمت، در اقتصاد پیچیده‌ترین و مرموزترین پدیده اقتصادی است ادامه داد: زمانی که من مسئول بانک‌‌مرکزی بودم در خصوص تصویب یک بحثی به مجلس رفته و گفتم اگر قیمت رنگ در نقاشی ساختمان‌ها، در اقتصاد بالا برود، قیمت پرتقال نیز بالا می‌رود. همه تعجب کردند که قیمت رنگ چه ربطی به قیمت پرتقال دارد. در شرایط کنونی هم وقتی صحبت می‌شود مردم می‌گویند به‌عنوان مثال، قیمت گوشت چه ربطی به قیمت ارز دارد! حالا فرض کنیم که ما اصلا نیاز به واردات گوشت نداشته‌باشیم، ظاهر قضیه درست است. ولی اینگونه نیست! وقتی قیمت یک کالا بالا می‌رود به دلیل ارتباط منطقی قیمت‌ها با یکدیگر یا خاصیت ظروف مرتبطه قیمت‌ها، همه‌ی قیمت‌ها تحت تأثیر قرار می‌گیرد. در خصوص قیمت پرتقال و رنگ، وقتی قیمت رنگ خانه بالا برود، قیمت همه‌ی رنگ‌ها بالا می‌رود؛ از جمله قیمت رنگ اتومبیل هم افزایش پیدا می‌کند. حال همین وانت یا کامیونت اگر تصادف می‌کند و نیاز به صافکاری و رنگ داشته‌باشد هزینه‌اش بالا رفته و هزینه حمل این پرتقال از میدان تره‌بار به میوه فروشی بالا می‌رود و در نهایت قیمت پرتقال نیز افزایش می‌یابد که اجتناب‌ناپذیر است.

دکتر قاسمی در پایان تأکید کرد که برای اجتناب از خطر درگیری در فساد، حتماً باید در بخش مالی از فناوری اطلاعات استفاده کنیم.

گفتنی است طبق ارزیابی‌ به عمل آمده توسط کمیته داوری، در نهمین دوره جایزه ملی مدیریت مالی ایران و دوازدهمین کنفرانس حسابداران و مدیران مالی، بانک‌پاسارگاد موفق به کسب بالاترین سطح جایزه یعنی تندیس زرین شد.