سه تن از اقتصاددانان در پنل دوم نشست 70 سال برنامه ریزی به بیان دیدگاه های خود درباره اقتصاد پرداخته و در مورد کامیابی یا شکست برنامه نویسی در ایران سخن گفتند.

– به گزارش سایت قطره و به نقل از ناقص ماندند و اجرا نشدند.

این عضو هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبایی گفت: در این نشست قصد داریم به این سوال ها پاسخ دهیم: الزامات برنامه ریزی چیست؟ بین نهاد برنامه ریزی و حاکمیت چه نسبتی باید باشد؟ برنامه ریزی چگونه اجتماعی تر می شود؟ جایگاه مناطق در برنامه ریزی چیست؟ و غیره.

**مردم در ایران استراتژی خود را دنبال می کنند بایزید مردوخی اقتصاددان در ابتدای صحبت های خود عنوان کرد: مردم است که نمره ما 42 است، چهام ثبات سیاسی و سیاستی است که نمره ما 8 است، پنجم آزادی بیان و حساب دهی نمره ما 6.

57 است و ملاک آخر کنترل فساد است که نمره ما در آن 19 است.

برنامه ریزی و فرآیند توسعه ما به نتیجه نمی رسد مگر این در این عوامل نمره ما بهبود پیدا کند و عوض شدن افراد و دولت ها اثری ندارد.

وی افزود: در غیر این صورت برنامه ای مثل برنامه فعلی توسعه درمی آید که به هیچ دردی نمی خورد و عملاً در مجلس هم به برنامه دیگری تبدیل شده است.

با حدود 40 ماده به مجلس رفت و با 70 ماده و 100 تبصره از مجلس بیرون آمد.

مردوخی در انتهای صحبت های خود به پنج دامی که در برنامه ریزی به آن دچار هستیم اشاره کرد: اول روتین بودن و جلوگیری از جسارت در نظام اداری ماست، دوم دیدمان کوری است دیدمان یعنی یعنی پاردایم و استراتژی، سوم دام مرکز محوری است، ما 31 استان داریم ولی همه مسائل باید در تهران حل شود و گویی هیچ کس صلاحیت درست کردن کارها را ندارد.

باید قبول کنیم توسعه از استان ها و محل ها شروع می شود و باید مشارکت استانی داشته باشیم.

چهارم دام قانون گذاری است و پنجم دام برنامه ریزی.

**عدم موفقیت برنامه ریزی در ایران علی دینی ترکمانی اقتصاددان و استاد دانشگاه در ادامه این نشست گفت: صحبت های من سه بخش دارد یکی در اهمیت برنامه ریزی توسعه است دوم در عدم موفقیت نظام برنامه و برنامه ریزی در ایران است و بخش سوم ارائه راهکاری اساسی برای بنا شدن نظام برنامه و برنامه ریزی کارآمد.

وی ادامه داد: برنامه ریزی از زمان تشکیل دولت-ملت و برای اینکه نتیجه بهتری برای حاکمیت از نظر داخلی و کسب قدرت هژمونیک در سطح منطقه ای و جهانی، ایجاد شد.

البته برنامه ریزی به صورت مدون از زمان تشکیل اتحاد جماهیر شوروی ایجاد شد.

دینی ترکمانی در ادامه صحبت های خود گفت: استدلال های مختلفی برای ایجاد برنامه شده است اما مهم ترین آنها این است که بازار آزاد جهانی نمی تواند عقب ماندگی کشورها را جبران کند و برای این منظور نیاز به برنامه ریزی است؛ مانند الگویی که داشتند.

وی افزود: در سطح داخلی هم بحث توسعه نامتوازن مطرح است که اگر برنامه نباشد دچار شکست می شود.

بازار آزاد توان حل شکاف مرکز و پیرامون را ندارد و نابرابری ایجاد می کند.

این استاد دانشگاه با بیان اینکه آزادترین کشورها هم برنامه دارند، افزود: برنامه یعنی مداخله دولت که البته به همین دلیل کسانی مثل فرید و هایک با آن مخالف اند اما تجربه تاریخی نشان داده است که موافقان برنامه ریزی بحث شان درست تر است و هیچ کشوری و هیچ شرکت بزرگی وجود ندارد که در سطح ملی و بین المللی برنامه نداشته باشد.

برنامه ریزی وجه مشخصه همه کشورهاست و گریزی از نظام برنامه ریزی نداریم.

دینی ترکمانی درباره اینکه نفس برنامه در ایران موفق نبوده یا اجرای آن مشکل داشته است، گفت: به نظر من به اجرا بر می گردد زیرا همین برنامه داشتن در کره جنوبی جواب داد اما در ایران اجرای آن مشکل داشت و ما نتوانستیم خوب اجرا کنیم.

وی افزود: ما در 70 سال گذشته دو دوره متمایز داشتیم یکی قبل از انقلاب که اگر نگوییم عالی بوده اما خوب بوده و ما بالای 10 درصد رشد اقتصادی” داشتیم و دیگری بعد از انقلاب است که ما برنامه ریزی بدی داشتیم.

این استاد دانشگاه عنوان کرد: مشکل اصلی ما در بعد از انقلاب این بوده است که ما تو در تویی نهادی داشتیم و زیرساخت حقوقی ای شکل گرفته و ساختار قدرتی شکل گرفته که وجه مشخصه آن دولت در دولت بودن و نهاد در نهاد بودن است و نهادهای موازی در کنار هم تاسیس می شود و امکان تعریف و اجرای یک برنامه نیست.

برنامه تلاش سازمان یافته و هماهنگ برای رسیدن به اهدافی مشخص است.

دینی ترکمانی در ادامه به مشکلاتی که در نتیجه تودرتویی نهادی ایجاد می شود اشاره کرد: مشکل اول موازی کاری بیش از اندازه و اتلاف شدید منابع است، مشکل دوم دور زدن قوانین و درگیر شدن شدید در فساد است، مشکل سوم عدم مسئولیت پذیری و مشخص نبودن مسئول است و مشکل آخر بی ثباتی ساختاری سازمان است.

این اقتصاددان گرایش سنت گرای تجدیدستیز را عامل تودرتویی نهادی دانست و گفت: رویکرد سنت گرای تجدیدستیز در بعد از انقلاب سیطره پیدا کرده و اجازه نمی دهد نظام بروکراتیک کارآمدی شکل بگیرد.

نوع نگاه باید اقتضای زمانه را در نظر بگیرد و با نگاه پیشا مدرن نمی توان برنامه ریزی مدرن کرد.

دینی ترکمانی در پایان صحبت های خود به راهکار برای برون رفت از وضعیت فعلی پرداخت و گفت: ما باید تضاد میان سنت گرایی تجدیدستیز و تجدد را حل کنیم و لازمه آن این است که به شعار جهانی فکر کن، ملی عمل کن باید توجه کنیم.

اصل بحث در این است که در کیفیت نظام حکمرانی به ریشه های قانونی و شرط حداقلی توازن قوا توجه می شود یا خیر؟ **هر سندی که تشریفات قانونی دارد برنامه نیست احسان خاندوزی اقتصاددان و استاد دانشگاه سخنرانی بعدی پنل دوم بود که در ابتدای صحبت های خود اظهار کرد: کدام برنامه ریزی؟ ما برنامه ریزی نداشتیم البته به این معنا نیست که اقتصادی خوبی داشتیم.

در آن زمان ما دچار از هم گسیختگی در نظام برنامه ریزی خود بودیم.

وی افزود: سندهای برنامه ای و بخشی در طول این 70 سال داشته ایم اما هیچ وقت برنامه ریزی به این معنی که کجا هستیم و کجا باید برویم نداشته ایم.

این استاد دانشگاه ادامه داد : ما اساساً در سیاست گذاری خود مسئله ای به نام حکمرانی را به رسمیت نمی شناسیم.

ماشین اجرای برنامه به شدن معیوب، ناقص و غیرپاسخگوست و در هیچ خودآگاهی ای وجود ندارد.

وی افزود: ما در اینجا دو دام داریم؛ اول این است که مشکلات را در حوزه حکمرانی قبول نکنیم و دوم این است که توجهی به برطرف کردن این مشکلات و خروج از آنها نداریم.

خاندوزی گفت: ما اگر در یک نظام دیکتاتوری یا دموکراتیک حزبی زندگی می کردیم این مشکلات کمتر بود زیرا نهادها بلندمدت تر بودند و ما می دانستیم که با چه چیزهایی مواجه هستیم.

اولویت ما مطالبه ایجاد نهادها و منفعت های بلندمدت است.

انتهای پیام/
کلید واژه ها: برنامه ریزی – برنامه – اقتصاددان – اقتصاد – دانشگاه علامه طباطبایی – توسعه – ایران – استان – دانشگاه – علامه طباطبایی – استاد دانشگاه – دانشگاه علامه – موفقیت – مجلس – نظام – برنامه نویسی – جهانی – صورت – پنجم – ماده – آزاد – مردم – طباطبایی – کشور – دولت – اجتماعی – صلاحیت – بازار – اتحاد – شوروی