به گزارش خبرنگار مهر، کمتر از یک ماه تا آغاز تحریم های نفتی و بانکی باقی مانده است. در ایام پس از خروج آمریکا از برجام، مسئله چگونگی مقابله با تحریم فروش نفت و دستیابی به درآمدهای آن پیش روی مسئولان کشور قرار گرفت. کارشناسان اعتقاد دارند یکی از راهکارهای مقابله با تحریم‌های نفتی، توسعه صنایع پالایشی، تزریق نفت خام به پالایشگاه‌ها و صادرات فرآورده‌های آن به کشورهای مختلف است.
در این راستا شهاب الدین متاجی، مدیر سابق برنامه ریزی تلفیقی شرکت ملی پالایش و پخش در گفتگو با خبرنگار مهر درباره توانمندی داخلی برای ساخت تجهیزات پالایشی گفت: حدود ۶۵ درصد تجهیزات پالایشگاه‌های ما در داخل ساخته می شود ولی ممکن است مواد اولیه همین تجهیزات که یک نوع آلیاژ خاص است از خارج از کشور وارد شود تا برج ها یا ظروف تحت فشار با کمک این آلیاژها ساخته شود ولی با این وجود ۶۵ تا ۷۰ درصد می تواند ساخت داخل باشد و ۳۰ درصد بقیه از طریق واردات تامین شود.
وی در ادامه توضیح داد: این ۳۰ درصد شامل تجهیزاتی می شود که در موارد استثنایی مورد استفاده می گیرند، بنابراین برای ما به صرفه نیست که آنها را داخلی سازی کنیم. در عین حال تکنولوژی ساخت برخی از قطعات در انحصار چند کشور است. برای مثال یک پمپ خاص و یا کمپرسور خاصی وجود دارد که تعداد محدودی سازنده در دنیا توان ساخت آن را دارند.
متاجی در مورد ضرورت ساخت پالایشگاه و تولید فرآورده‌های نفتی برای تسهیل فروش نفت در زمان تحریم اظهار داشت: توسعه صنایع پالایشی داخلی یکی از راهکارهای مقابله با تحریم‌های نفتی است، علاوه بر این ما می توانیم در پالایشگاه های خارجی نیز سرمایه گذاری کنیم و در زمان تحریم نفت خام خود را به آن ها بفروشیم. اما اخیراً اخباری در هند منتشر شده که با وجود اینکه هند در این پالایشگاه ها سهام داشته است، در دوران تحریم باز هم این پالایشگاه ها حاضر نشدند نفت هند را خریداری کنند. با این حال به طور کلی سرمایه گذاری در پالایشگاه های خارج از کشور به عنوان یک مقصد صادراتی مشروط به همکاری سایر سهام داران آن امر قابل قبولی است.
مدیر سابق برنامه ریزی تلفیقی شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی ادامه داد: برای نمونه در کشوری مانند انگلستان نمی توان چنین ریسک و سرمایه گذاری کرد. زیرا اکثر کارها در آنجا توسط شرکت های خصوصی انجام می گیرد و این شرکت ها هم با آمریکا ارتباط دارند به این ترتیب نمی شود به آنها اتکاء کرد. چون نگران واکنش های آمریکا در دوران تحریم هستند و احتمالا حاضر به همکاری با ما در دوران تحریم نخواهند بود.
پالایشگاه ها را مدرنیزه کنیم
متاجی با رد شائبه عدم سوددهی پالایشگاه‌ها گفت: پالایشگاه‌سازی صنعتی سودده است و ما نمی‌توانیم بگوییم پالایشگاه ذاتاً سود آور نیست بلکه می شود پالایشگاه هایی با طراحی و فناوری مناسب طراحی کرد که سود آور باشد و اگر پالایشگاه های قدیمی در شرایط جدید سود آور نیست می شود آنها را با مدرن سازی، به پالایشگاه سود آور تبدیل کرد.
مدیر سابق برنامه ریزی تلفیقی شرکت ملی پالایش و پخش با اشاره به راه‌های دستیابی به تکنولوژی مورد نیاز برای به‌روزرسانی پالایشگاه‌های کشور گفت: تکنولوژی در دنیا قابل خرید است و هر تکنولوژی را که بخواهیم می توانیم تهیه کنیم مانند کالاهای معمولی که تکنولوژی آنها قابل خرید است. بعضی شرکت ها در شرایط تحریم تکنولوژی خود را به ما نمی فروشند ولی از راه های دیگری می توان آن تکنولوژی را به دست آورد یا از طریق استفاده از روش های مشابهی که در کشور وجود دارد مانند مهندسی معکوس می توان به آن دست یافت. بنابراین روند به دست آوردن تکنولوژی ممکن است سرعت کار را کُند کند ولی مانع کار نیست.
وی در ادامه به ریشه‌یابی مشکلات کنونی صنعت پالایشی کشور پرداخت و گفت: یکی از ریشه های مشکلات فعلی این است که ما در زمینه پژوهش و فناوری در صنعت پالایش کار مهمی انجام نداده ایم. در سال ۹۴ کلیه فرآیندهای پالایشی که نیاز به دانش تحت لیسانس داشتند دسته بندی و به دانشگاه های معتبر واگذار شد ولی متأسفانه از آن سال تا کنون حرکتی انجام نشده است. یعنی اگر ما در سال ۹۴ حرکت می کردیم مطمئناً ظرف ۳ سال به پیشرفت های زیادی دست پیدا می کردیم. البته اکنون هم دیر نشده است و می توانیم روی آن ایده ها کار کنیم و به نتیجه برسیم.
متاجی ادامه داد: ما نیاز داریم که حتی اگر در شرایط تحریم نباشیم، در زمینه پژوهش و فناوری کار کنیم. زیرا در ایران تعداد زیادی فارغ التحصیل و متخصص صنعت پالایشی وجود دارد که این افراد قادر هستند با تخصص خود سیستم هایی را طراحی کنند که باعث پیشرفت کشور شود. بنابراین ما چه در شرایط تحریم و غیر از آن، باید به پژوهش و فناوری در صنعت پالایش اهمیت بدهیم که متأسفانه این کار را نمی کنیم. ما بالقوه می توانیم روی فناوری و پژوهش کار کنیم و دانشی که فناوری به آن متکی است را به دست آوریم و خود صاحب فناوری شویم ولی این کار نیاز به برنامه ریزی و حمایت و اراده دارد ولی فعلاً ما به فناوری که بتوان در دنیا عرضه کرد دست پیدا نکرده‌ایم .
