سکوی بانکداری باز شاهین

به گزارش پایگاه خبری بانکداری الکترونیک، بانکداری باز یکی از مهم‌ترین گرایش‌های نوین بانکداری در جهان است که از طریق آن، سرویس‌های بانکی (داده‌ها، تراکنش‌ها و الگوریتم‌ها) با سایر کسب و کارها (سازمان‌ها، بنگاه‌ها، فین‌تک‌ها و توسعه‌دهندگان) به اشتراک گذاشته می‌شود.

این گرایش جدید باعث تعامل هر چه بیشتر مشتریان و برنامه‌های کاربردی، در امر بانکداری می‌شود؛ همچنین شخصی‌سازی و برآورده شدن نیازهای خاص هر مشتری به راحتی امکان‌پذیر شده است. افزایش تعاملات اثربخش بین مشتریان و برنامه‌های کاربردی و همچنین شخصی‌سازی نیازهای خاص هر مشتری از برجسته‌ترین مزایای بانکداری باز است؛ از این‌رو در طول سال‌های اخیر به شدت مورد توجه بانک‌ها، کسب و کارها و نهادهای قانون‌گذار قرار گرفته است.
در همین راستا در ایران نیز، مطابق با الگوهای جهانی، طی سال‌های اخیر حرکت پر شتابی به این سمت آغاز شده است. از آن جمله می‌توان به سکوی بانکداری باز شاهین اشاره کرد. این پلتفرم با هدف ارائه سرویس‌های بانکی به صورت API و ایجاد یکپارچگی فنی و کسب و کاری بین بانک‌ها و سازمان‌ها، برای اولین بار در سال 1397 توسط شرکت خدمات انفورماتیک ارائه شد.

شرکت خدمات انفورماتیک با سابقه فعالیت درخشان در زمینه بانکداری الکترونیک و بازوی یکتای نظام بانکی در توسعه و راهبری سامانه‌های ملی بین بانکی و نظام پرداخت از جمله شتاب، شاپرک، پایا، ساتنا، چکاوک و سامانه‌های متعدد دیگر طی سالیان گذشته همواره به دنبال توسعه فناوری‌های نوین در بانکداری بوده است. در همین راستا و به منظور افزایش سطح خدمات و رضایت ذی‌نفعان در حوزه پرداخت، اقدام به طراحی و راه‌اندازی سکوی بانکداری باز (Open Banking Hub) تحت عنوان «شاهین» کرده است.

شرکت «فرادیس‌گسترکیش» به عنوان شرکت تخصصی حوزه ارائه محصولات رقابتی از هلدینگ خدمات انفورماتیک، مسئولیت انحصاری توسعه کسب و کار سکوی بانکداری باز «شاهین» را برعهده دارد و خدمات مورد نظر را در اختیار سازمان‌ها و شرکت‌های واجد شرایط قرار می‌دهد. سکوی «شاهین» این قابلیت را دارد تا به واسطۀ ارتباط با مجموعه‌ای از بانک‌ها و نهادها، خدمات دسترسی باز را متناسب با نیاز کسب و کارها ارائه کند.

رسالت شاهین

سکوی شاهین به عنوان یک پلتفرم بانکداری باز با طراحی و ارائه یک API Public، سرویس‌های بانک‌ها و نهادهای مختلف را در اختیار کسب و کارهای متقاضی و مورد تأیید قرار می‌دهد. این سرویس‌ها در قالبی استاندارد، مبتنی بر PSD2 و قابل گسترش، طراحی و ارائه شده است.

شاهین شامل سرویس‌هایی در حوزه های زیر است:

• سرویس‌های استعلام اطلاعات حساب و مشتری
• سرویس‌های مالی حسابی
• سرویس‌های استعلام عمومی

تکامل شاهین بر اساس درخواست‌ها و نیاز بازار صورت می‌پذیرد؛ همچنین امکانات زیر نیز توسط شاهین ارائه می‌شود:

• مشاوره جهت کشف فرآیندهای قابل انطباق با سرویس‌های شاهین و ارائه راه حل
• ارائه خدمات راهبری و پشتیبانی در محیط Sandbox جهت:

• شبیه‌سازی محیط عملیات به منظور تست سرویس‌های شاهین
• جزئیات فنی فراخوانی API و نمونه کدها تحت عنوان Developer Portal
• ارائۀ خدمات راهبری و پشتیبانی در محیط عملیات

معماری شاهین

ارائۀ سرویس‌های امن و پایدار یکی از محورهای اساسی است که در معماری شاهین به شدت مورد توجه قرار گرفته و بخش‌های اصلی زیر را شامل می‌شود.

معماری سکوی شاهین

• API Manager
این مؤلفۀ وظیفه ارائه Public API به نهاد ثالث را بر عهده دارد. کلیه فرآیندهای مربوط به مدیریت دسترسی و احراز هویت نیز در این بخش انجام می‌شود.
• Panel
این مؤلفه یک درگاه ارتباطی تحت وب با کاربران نهایی و نماینده‌های نهادهای ثالث است. یک بخش مربوط به کاربر نهایی است تا به واسطه آن بتواند مجوزها و دسترسی‌هایی که برای انجام عملیات‌های مالی و استعلامی به نهاد ثالث داده است را مدیریت کند. بخش دیگر کلیه مورد-کاربردهای مربوط به مدیریت نهادهای ثالث را پوشش می‌دهد. در این بخش نهاد ثالث امکان تعریف، افزودن و حذف سامانه‌های خود جهت بهره‌مند شدن از سرویس‌های شاهین یا قطع این ارتباط، تا مشاهده تاریخچه تراکنش‌ها و تعداد کاربران خود را دارد.
• Provider Connector
این زیرسیستم به عنوان یک واسط یکنواخت با بانک‌ها و نهادها طراحی شده است. بانک¬ها و نهادهای مختلف دارای Channel Manager های مختلف و استانداردهای متفاوت هستند. این مؤلفه وظیفه پنهان کردن جزئیات سرویس‌های هر ارائه‌دهنده خدمت از سیستم را بر عهده دارد.

امنیت شاهین

توسعه سکوی شاهین کاملاً بر اساس الزامات و Best Practiceهای مهم امنیتی روز دنیا و همچنین رهنمودهای امنیتی استاندارد PSD2 تهیه گردیده است. بنابراین با توجه به اینکه شاهین جهت ارائه سرویس به نهادهای ثالث با آنها در ارتباط مستقیم است، برای جلوگیری از هرگونه ریسک و Fraud، آنها را ملزم به رعایت مجموعه الزاماتی تحت عنوان «الزامات امنیتی» می‌کند که هنگام قرارداد ارائه می‌شود.

ارزش افزوده شاهین برای نهادهای ثالث

شاهین به عنوان سکوی بانکداری باز، این بستر را برای بنگاه‌ها و سازمان‌ها فراهم می‌کند که با اتصال به اکوسیستم بانکی، چرخه خدمات خود را تکمیل کرده و سهولت در دسترسی به سرویس‌های بانکی را در سیستم‌های خود نهادینه کنند؛ همچنین توسعه‌دهندگان نرم‌افزار می‌توانند با دسترسی به سرویس‌های بانکی، ایده‌های نو و خلاقانه خود را جامه عمل بپوشانند.

به عنوان مثال یک سیستم مدیریت مالی و حسابداری با استفاده از زیرساخت بانکداری باز می‌تواند ریز گردش حساب‌های سازمان تحت مدیریت خود را به صورت لحظه‌ای در هر زمان از شبانه‌روز مستقیماً دریافت ‌کند و عملیات متناسب را انجام ‌دهد یا مکانیزم‌های پرداخت را به صورت کاملاً الکترونیکی درون برنامه انجام داده و نیاز به دست‌به‌دست شدن چک برای گرفتن امضای هر یک از امضاداران را نداشته باشد. این سیستم علاوه بر سرعت و کارایی فوق‌العاده، به دلیل الکترونیکی کردن فرایندها، امنیت مالی را نیز افزایش می‌دهد.

سرویس‌های شاهین

سرویس‌های شاهین به تفکیک گروه خدمت

سرویس‌های ارائه شده توسط شاهین شامل سرویس‌های دو طرفه و سه طرفه است. سرویس‌های دو طرفه، مورد استفاده نهادهای ثالثی هستند که قصد کار کردن با حساب‌های خود را دارند. به عنوان مثال شرکت‌هایی که از طریق نرم‌افزار حسابداری خود قصد پرداخت حقوق کارمندان از حساب شرکت را دارند. در این نوع سرویس‌ها صاحب حساب، خود نهاد ثالث است.

سرویس‌های سه طرفه سرویس‌هایی هستند که در آن نهادهای ثالث با مجوز کاربر نهایی بر روی حساب آن کاربر، خدمات مورد نظر را انجام می‌دهند؛ مثلاً کاربری که از برنامه کاربردی یک نهاد ثالث استفاده می‌کند، می‌تواند به آن برنامه مجوز دسترسی به حسابش را برای استفاده در سرویس‌های مشخصی بدهد.

سرویس‌های دو طرفه

فرآیندهای شاهین

فرآیندهای شاهین از لحظه شروع مذاکره تا مراحل جذب و پشتیبانی نهادهای ثالث به شرح زیر است که بر اساس آن مورد-کاربردهای خاص هر نهاد ثالث تحلیل می‌شود و سرویس‌های مورد نیاز در اختیار آن نهاد قرار می‌گیرد.

توانمندی‌های کسب و کار شاهین

با شکل‌گیری و توسعه کسب و کار شاهین، زیرساخت لازم برای راهبری، مشاوره، پشتیانی فنی و کسب و کاری شامل نیروی انسانی، فرآیندها، زیرساخت فنی و تجهیزات، توسعه پیدا کرده و توانمندی‌های مورد نیاز جهت ارائه خدمات دسترسی باز به متقاضیان حاصل شده است.

اکوسیستم شاهین

سکوی شاهین به عنوان بستر ارائه‌دهنده خدمات API به سازمان‌ها و شرکت‌های واجد شرایط، به تأمین‌کنندگان مختلفی در حوزه‌های بانکی و غیر بانکی متصل است و برنامه‌های توسعه تأمین‌کنندگان نیز همواره در حال انجام است. همچنین دریافت‌کنندگان خدمات شاهین در بخش‌های مختلف بازار هدف، از خدمات دسترسی باز این پلتفرم استفاده می‌کنند.

همکاری شاهین با بازیگران اکوسیستم

طی مدت بیش از سه سال فعالیت شاهین در حوزه خدمات مبتنی بر API، مدل‌های همکاری و قراردادی با بانک‌ها و نهادهای ارائه‌دهنده خدمات تعریف و منعقد شده است.
همچنین در حوزه دریافت‌کنندگان خدمات شاهین، قراردادهای متعدد ارائه سرویس با سازمان‌ها و شرکت‌ها اعم از دولتی و خصوصی در بخش‌های مختلف بازار شامل بازارهای مالی و سرمایه، فین‌تک‌ها، نهادهای عمومی، شرکت‌های صنعتی و معدنی، ارائه‌دهندگان خدمات نرم‌افزاری، پلتفرم‌های ارائه‌دهنده خدمات دسترسی باز و سایر بخش‌ها منعقد شده است.