ایرنا – حقوق شهروندی و اخلاق شهروندی در جامعه امروزی با هم ارتباط مستقیم و تنگاتنگ دارند و برای آحاد مردم تکالیفی را مشخص می کند که رعایت آنها یک جامعه امن و آرام را به ارمغان می آورد.

– به گزارش سایت قطره و به نقل ازایرنا اخلاق و حقوق شهروندی یکی از ارکان های اصلی زندگی اجتماعی در همه جوامع شهری و روستایی است و با وجود ضوابط و قوانین متعدد در این خصوص باز هم شاهد وجود برخی آسیب ها و مشکلات اجتماعی – فرهنگی هستیم که می تواند در درازمدت بر روند توسعه عمومی کشور و حتی بر سیاست های کلان اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و غیره تاثیر منفی بگذارد.

یکی از عواملی که منجر به بداخلاقی های اجتماعی و نقض حقوق شهروندی می شود، نبود آموزش و فقر اطلاعاتی در جامعه است که کارشناسان این حوزه در میزگرد ایرنا خراسان جنوبی بر ورود جدی سازمان های دولتی و غیردولتی برای آگاهی بخشی و آموزش مردم تاکید کردند.

تاثیر رسانه ها بر فرهنگ سازی اجتماعی، فقر اطلاعاتی جامعه، توجه به بعد دینی اخلاق و آموزش فراگیر از مهمترین محورهای میزگرد ایرنا با موضوع اخلاق اجتماعی و حقوق شهروندی بود.

** ضعیف بودن اخلاق اجتماعی رییس هیات اندیشه ورز استان خراسان جنوبی با تشریح حقوق شهروندی به عنوان یک الزام زندگی اجتماعی در این میزگرد گفت: قانون می تواند زمینه این الزام را به شرطی که افراد در کنار محدودیت های ایجاد شده آزادی هم داشته باشند، ایجاد کند.

محمدعلی طالبی با تاکید بر اینکه باید در کنار قانون، نرم افزار فردی، اخلاق نیز وجود داشته باشد اظهار داشت: اخلاق اجتماعی در جامعه آنقدر ضعیف است که گاهی عده ای قادر هستند بر جنازه نحیف دیگران برج بسازند و پول در بیاورند.

وی با اشاره به نقش رسانه در فرهنگ سازی های اجتماعی اظهار داشت: مردم حداقل هایی را از رسانه ها انتظار دارند که باید به آن پرداخته شود.

عضو هیات علمی دانشگاه پیام نور بیرجند افزود: نشر اخبار افسرده و تکرار آن زمینه ای را به وجود می آورد که افراد به دنبال سهم خواهی در اوضاع آشفته جامعه باشند.

وی به نقش رسانه در تداوم این موضوع اشاره و بیان کرد: گاهی رسانه به یک باور اجتماعی غلط ناخواسته دامن می زند که نمونه آن همین بحث احتکار های خانگی است.

طالبی ادامه داد: در زمان گرانی اولین بحث تقاضایی مردم خرید مواد غذایی است و نمی توانیم این را اصلاح کنیم چون افراد دغدغه دارند و از آینده خود نگران هستند.

وی بخشی از این ترس ها را مربوط به تاریخ اجتماعی کشور دانست و گفت: کشور ما 2 هزار سال توسط بیگانگان اداره شده و هزار و 200 جنگ را تجربه کرده که اینها در حافظه اجتماعی ما تبدیل به خاطره ای از نا امنی شده است.

این پژوهشگر با یک مثال ملموس تر به ذخیره کردن نفت در حوض حیاط خانه ها اوایل انقلاب اشاره کرد و افزود: ترس و نگرانی از آینده افراد را به این سمت می کشاند و کار رسانه نیز اعتماد سازی است.

وی با بیان اینکه انعکاس اخبار اختلاس یک فرد و بعد هم فرار او دردی از مردم دوا نمی کند تصریح کرد: ولی مشاهده می شود که خبر اعدام مفسد اقتصادی باعث شد قیمت سکه 300 هزار تومان کاهش پیدا کند.

طالبی با تاکید بر بازدارندگی و نظارت اجتماعی گفت: نیروی انتظامی چون حلقه آخر کنترل اجتماعی است فدای کم کاری سایر بخش ها می شود در صورتی که باید قبل از ورود مسایل به این حوزه، رسانه و دانشگاه به وظایف خود عمل کند تا جرم و بزهی اتفاق نیافتد.

** جایگاه اخلاق اجتماعی در احتکار خانگی عضو هیات علمی دانشگاه پیام نور بیرجند با اشاره به اتفاقات اخیر بازار ارز و هنر رسانه در کنترل آن افزود: اگر رسانه به مردم آگاهی و اطمینان دهد، ترس و استرس همگانی ایجاد نمی شود و افراد هم مجبور نخواهند بود به خاطر ترس از تحریم هایی که هنوز عملیاتی نشده دست به جمع آوری مواد غذایی بزنند که ممکن است بعد از مدتی حتی قابل استفاده هم نباشد.

طالبی با این اعتقاد که زمینه های تاریخی از بین نمی رود اظهار داشت: اما می توان در سطح خرد برخی رفتارها را در جامعه فرهنگ سازی کرد.

وی ادامه داد: برخی فروشندگان هم از شرایط پیش آمده نفع می برند و باید پرسید زمانی که فروشنده ای به خاطر سود بیشتر باعث استرس خرید و هیجان در جامعه می شود اخلاق اجتماعی در کجای کار قرار دارد؟رییس هیات اندیشه ورز استان با بیان اینکه اخلاق اجتماعی آن چیزی است که همه مردم بر آن توافق دارند افزود: آنچه در کشور ما اخلاق اجتماعی را شکل می دهد الگوبرداری های مذهبی و توافق جمعی است.

** اهمیت اخلاق اجتماعی در آموزه های دینیمعاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری خراسان جنوبی نیز در این میزگرد با اشاره به اهمیت نقش دولت و نهادهای مردمی در اخلاق اجتماعی و حقوق شهروندی گفت: شعارهای ابتدای انقلاب از جمله مشارکت پذیری شهروندان یکی از اهداف حکومت اسلامی بوده تا مردم بتوانند در فضای عدالت محور زندگی کنند اکنون کمتر به چشم می آید.

حجت الاسلام یدالله وحدانی نیا ادامه داد: وقتی واژه شهروند را به کار می بریم صرفا نباید به دنبال حقوق شهروندان بود بلکه در کنار آن تکالیفی هم وجود دارد.

معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری خراسان جنوبی با تاکید بر اینکه شهروندی غیر از موضوع شهرنشینی است افزود: گرچه در قانون اساسی تعریف مشخصی از شهروندی نیست اما از لحاظ حقوق و تکالیف یک ارتباط دو سویه بین مردم و حاکمیت وجود دارد.

وی با اشاره به فصل سوم قانون اساسی تصریح کرد: این قانون بر اساس منشور حقوق شهروندی به مردم آگاهی بخشی می دهد.

وحدانی نیا با بیان اینکه برخی امور به اندیشه و باورهای مردم بر می گردد گفت: یکی از اصول مهم پذیرفته شده در شرع، بحث عدل و احسان است و باید دید این اصل چقدر در جامعه پذیرفته و اجرا می شود.

وی به تعدد مفاد قانونی در کشور اشاره کرد و افزود: علی رغم اینکه هیچ کشوری به اندازه ایران قانون وضع نمی کند اما در جامعه نه تنها قانون گریزی بلکه قانون ستیزی نیز دیده می شود و افراد قانون را به نفع منافع شخصی تفسیر می کنند.

معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری خراسان جنوبی گفت: لذا صرفا حاکمیت در بحث عدل و احسان مسئولیت ندارد بلکه شهروندان هم در جامعه تکالیفی دارند و نباید فقط به دنبال منافع شخصی باشند.

وی احتکارهای خانگی را نمونه ای از این منفعت طلبی های اشخاص برشمرد و افزود: شخصی که به اندازه انبار یک فروشگاه در منزلش مواد غذایی دپو می کند یا آن کسی که برای فرزند متولد نشده یک قفسه پوشک در سایز های مختلف می خرد نه قناعت را باور دارد و نه عدالت و احسان برایش مهم است.

وحدانی نیا با تاکید بر اینکه در مدیریت خرید مردم، دستگاه های اجرایی نیز مسئول هستند افزود: اگر اصناف، صنعت و معدن ، تعزیرات ، قوه قضاییه و نیروی انتظامی نظارت خود را بیشتر کنند شاید بتوان جلوی برخی از بی اخلاقی های اجتماعی را حتی در عرضه اقتصاد گرفت.

وی ادامه داد: مردم باید توجیه شده و آموزش ببینند لذا صرف اینکه حقوق شهروندی نوشته و ابلاغ شود اما افراد از تکالیف شهروندی خود مغفول بمانند ، همیشه خود را از حاکمیت طلبکار فرض خواهند کرد.

** آموزش های سازمانی بر مبنای اخلاق اجتماعیمعاون هماهنگ کننده نیروی انتظامی خراسان جنوبی نیز با تشریح وظایف این نهاد در ارتباط با مردم و جامعه گفت: برابر مقرراتی که در یک جامعه وضع می شود باید نظم اجتماعی وجود داشته باشد و نیروی انتظامی نیز بر اساس این مقررات با نظم بخشی و پارامترهای قانونی انتظام بخشی در جامعه را به عهده دارد که با این وظیفه از وقوع جرم پیشگیری می کند.

سرهنگ محمود پارسافر افزود: بخشی از این مقررات رفتارهای مختلفی است که فرهنگ را شکل می دهد و بخشی دیگر امر و نهی هایی را شامل می شود که بر اساس انجام یا عدم انجام آن برای مردم جرم و مجازات تعریف می شود.

وی با بیان اینکه بخشی از توان نیروی انتظامی صرف نظم بخشی حوزه های اجتماعی می شود تصریح کرد: کنترل اخلاق اجتماعی با حفظ حرمت افراد در باب حقوق شهروندی یک موضوع مهم است که همیشه در آموزش های سازمانی هم بر آن تاکید می شود.

معاون هماهنگ کننده نیروی انتظامی خراسان جنوبی ادامه داد: فرهنگ سازی در اهداف عالی سازمانی نیروی انتظامی دیده شده حتی آموزه های مختلفی در بدو استخدام و طول خدمت به نیروهای انسانی این مجموعه ارایه می شود و همواره بر استاندارد سازی رفتار تاکید شده است.

پارسافر با بیان اینکه راهنمایی و رانندگی نیروی انتظامی در اولین پیشخوان های سطح جامعه حضور دارد افزود: نیروهای این بخش مراقب هستند که تخطی از مقررات به حق و حقوق دیگران لطمه وارد نکند و انتظار می رود که همه به این قانون گردن بنهند.

وی در تشریح چگونگی رفتار نیروهای انتظامی در قبال قانون پذیری یا قانون گریزی شهروندان گفت: سیستم های آموزشی سنگین در طول سال پیاده می شود و نیروها بالغ بر یک ماه باید آموزش بینند که این روال در تمام مدت خدمت ادامه دارد .

معاون هماهنگ کننده نیروی انتظامی خراسان جنوبی تاکید کرد: روی فرهنگ سازمانی نیروی انتظامی در 15 ساله اخیر به شدت کار شده ، ولی فرهنگ سازمانی از فرهنگ اجتماعی جدا نیست و آنهایی که در این سازمان وارد شده اند هم از مردم سوا نیستند؛ لذا با آموزش یک یا دو ساله قطعا نمی توان تحول اساسی در فرد ایجاد کرد به گونه ای که برخی رفتار ها جزو شخصیت او شود.

پارسافر با بیان اینکه فرهنگ سازی برابر با نهادینه شدن رفتار در شخصیت افراد است تصریح کرد: برای این کار برنامه های آموزشی پیش بینی شده و ادعا می کنیم که تحول بسیار عظیمی اتفاق افتاده است.

وی با این اعتقاد که در سیستم های برخوردی و کشف جرم، بازرسی افراد و خودروهایشان به عنوان یک فضای خصوصی خوش آیند نیست افزود: علی رغم اینکه به زعم شهروندان، نیروی انتظامی به استاندارد های لازم و شأن مردم نرسیده ؛ اما رعایت ادبیات مقررات با دستور العمل های پیچیده به نیروهای شاغل در این سازمان به صورت مستمر آموزش داده می شود.

معاون هماهنگ کننده نیروی انتظامی خراسان جنوبی ابراز امیدواری کرد؛ در آینده به نقطه ای از فرهنگ ، ادبیات و شأن مردمی برسیم که از همه جوانب حق و حقوق افراد رعایت شود.

**اخلاق زیربنای حقوق شهروندییک فعال اجتماعی نیز در این میزگرد زیربنای حقوق شهروندی را اخلاق دانست و گفت: اگر روی فرهنگ جامعه کار کنیم می توانیم انتظار بازخورد مثبت داشته باشیم ولی زمانی که برخی دغدغه ها، افراد را از آموزش های بنیادی دور می کند اخلاق به خطر می افتد.

شهناز آدینانی با تاکید بر اینکه رعایت نشدن اخلاق اجتماعی منجر به آسیب هایی همچون فقر، بیکاری و اعتیاد می شود اظهار داشت: به طور مثال در تبریز که به شهر بدون گدا مشهور شده می بینیم اخلاق اجتماعی این شهر ایجاب می کند که به فرض اگر کسی مشغول گدایی باشد فورا به او یک شغل را آموزش دهند تا از فقر بی نیاز شود.

وی افزود: رسانه ها به عنوان پیشانی نظام در این خصوص مسئولیت حساسی دارند و آموزش های آنها نیز موثرتر است.

این فعال اجتماعی تصریح کرد: وقتی به یک مساله مهمی مثل گرانی و احتکار پرداخته می شود با گسترده شدن برخی سودجویی ها همه می خواهند با آن همسو شوند ولی اگر به عنوان یک مسئله نکوهیده مطرح شود قطعا قضیه متفاوت خواهد بود.

وی اصلاح اخلاق عمومی را مورد تاکید قرار داد و گفت: گرچه ریشه آموزش از دامن خانواده شکل می گیرد اما بخشی از آموزه ها در سطح جامعه باید به آن پرداخته شود.

آدینانی با تاکید بر اینکه مسائل روانی شهر در حال فراموش شدن است افزود: بر اساس آمارهای پلیس در صدر جرایم استان اول تصادفات قرار دارد و بعد ضرب و شتم که اگر آسیب شناسی کنیم متوجه می شویم ریشه این آسیب ها عدم آموزش و فقر اطلاعات است .

وی با طرح این سوال که چرا آستانه تحمل افراد پایین آمده است گفت: الان به طور منطقی افراد نمی توانند حقوق یکدیگر را رعایت کنند و گاهی به خاطر جای پارک در خیابان با هم دست به یقه می شوند .

دبیر شبکه فعالان ازدواج خراسان جنوبی با بیان اینکه تعهد اجتماعی بخشی از ارکان آموزه های دینی ما است تاکید کرد: اگر دیگران برای هم حقی قائل شوند ، حقوق متقابل استحکاک پیدا نمی کند اما زمانی نا امنی به وجود می آید که همه حق خود را مهم می دانند.

وی ادامه داد: تاکنون از حقوق شهروندی به عنوان ابزار سیاسی استفاده شده لذا باید این موضوع از طریق فرهنگ برای مردم تبیین شود که رسانه می تواند این آموزش را به عهده بگیرد.

آدینانی با تاکید بر گسترش تاب آوری اجتماعی اظهار داشت: حاکمیت باید با تدوین و اجرای چهارچوب های عملی که منجر به عدالت می شود مسئولیت اجتماعی افراد را تقویت کند.

وی ادامه داد: باید حس خیرخواهی مردم که معمولا در مواقع بحران نمود پیدا می کند تقویت و مرتب به آن پرداخته شود چرا که استمرار آن در طول زمان به باور و ارزش تبدیل شده که می توان به نفع تغییر فرهنگ از آن استفاده کرد.

**برنامه های بی عملهمچنین رییس هیات اندیشه ورز خراسان جنوبی در خصوص وضع موجود اخلاق اجتماعی و راهکارهای اصلی این موضوع گفت: خیلی از مسائل اجتماعی را نمی توان به گردن مردم انداخت بلکه باید با ساماندهی و اطلاع رسانی از توان مردمی در مشکلات استفاده کرد.

طالبی افزود: این مردم همان هایی هستند که وقتی اعلام می شود فلان نقطه کشور به خون نیاز دارد در مراکز خونگیری ترافیک می کنند تا زودتر از بقیه سهمی در این قضیه داشته باشند.

این استاد دانشگاه با بیان اینکه نزدیک 70 سال است در کشور برنامه ریزی انجام می شود افزود: ولی هنوز هم لنگ می زنیم چرا که حقوقدان های خوبی داریم که برنامه می نویسند ولی کسی نداریم که این حقوق را به مردم آگاهی بدهد.

وی تغییر نگاه مردم به ریختن زباله را نتیجه ورود رسانه ها دانست و گفت: ولی در بحث ارتباطات انسانی آموزش درست ارایه نشده لذا عملکرد خوبی نیز مشاهده نمی شود.

طالبی با تاکید بر اینکه جامعه پذیری از طریق خانواده ، مدرسه ، گروه همسالان و رسانه انجام می گیرد تصریح کرد: هنوز نتوانستیم در این چهار گروه خوب کار کنیم چرا که خانواده گروه محور نیست ، مدرسه نیز بیشتر از اینکه درگیر آموزش باشد در گیر چالش های اقتصاد است.

وی یکی از مصداق های نقص در حوزه کنترل های اجتماعی و بازدارندگی را تقابل یقه سفیدان با نیروهای پلیس دانست و افزود: به طور مثال وقتی در حوزه پلیس راهور یک فرماندار یا نماینده مجلس سیلی به مامور نیروی انتظامی می زند از مردم چه انتظاری می توان داشت.

این پژوهشگر توصیه کرد: دولتمردان روحیه انقلابی و ارزش هایی که به خاطر آن کشور هزینه پرداخته را حفظ کنند.

** حفظ امنیت اجتماعی نیازمند همکاری همه قوا معاون هماهنگ کننده نیروی انتظامی خراسان جنوبی نیز در این خصوص معتقد است؛ سازمان نیروی انتظامی در قالب امنیت با مردم سرو کار دارد ولی ایجاد فضای امن بر عهده 24 رده اجرایی در کشور است که اگر این نهادها سرجمع کارهای خود را درست انجام دهند فضای امن برای مردم ایجاد می شود و می توانند بدون دغدغه در آن زندگی کنند.

پارسافر با بیان اینکه نیروی انتظامی موظف به حفظ این شرایط امن در داخل کشور است اظهار داشت: حفظ همین مقوله نیز می طلبد که تعاملات صحیحی بین نیروی انتظامی با سایر سازمان ها و مردم ایجاد شود که در نتیجه این تبادل رفتارها می توان وضعیت ایمن را حفظ کرد در غیر این صورت هر خللی که در این وضع روی می دهد از خط قرمزها عبور کرده و به سمت بحران ها پیش رفته ایم.

وی ادامه داد: برخی نزاع ها ممکن است منجر به شکل گیری بحران اجتماعی شود که در این میان اقدام به موقع رسانه در ایجاد یک تنش اجتماعی یا رفع آن می تواند بسیار موثر باشد.

معاون هماهنگ کننده نیروی انتظامی استان با اشاره به مصداق های این موضوع بیان کرد: روزهای اخیر نقش فضای اجتماعی در شکستن حباب دلار با رصد اخبار کلان شهرها و التهاب موجود در بازار کاملا مشهود بود.

وی ادامه داد: رسانه همچنین در ایجاد گرانی و موج برگشت دادن آن نقش بسیار تاثیر گذاری دارد که هیچ کس نمی تواند نفع کند و اگر هر کدام از بخش های اجتماعی کشور نادیده گرفته شود قطعا فضا دچار التهاب شده و برای امنیت و آرامش مردم مشکل ایجاد می شود.

پارسافر با اشاره به آمارهای موجود وضع ایده آلی را برای اخلاق اجتماعی و امنیت ترسیم کرد و گفت: اما در نگاه دیگر و برآورد دیدگاه های مردم نشان می دهد که فضای سرمایه گذاری ، کسب و کار ، ازدواج و غیره نا امن است پس هر چند این موضوع قابل تعبیر و تفسیر بوده اما سعی می شود براساس مجموعه مقررات، فضای خوبی برای شهروندان و در شأن مردم قانونمدار بهتر از گذشته با همکاری رسانه ایجاد شود.

وی ایجاد ارتباط عمومی قوی را از تحولات اساسی در نیروی انتظامی دانست و افزود: بخش سخنگوی این نهاد که از 10 سال گذشته راه اندازی شده تعامل خوبی را بین نیروی انتظامی و رسانه ایجاد کرده است.

** فرهنگ بی متولیمعاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری خراسان جنوبی نیز با بیان اینکه مردم در انجام امور اجتماعی به مراجع بالادستی نگاه می کنند گفت: مسئولیت گریزی هایی که در جامعه به چشم می خورد نشان می دهد که در حوزه فرهنگ متولی خاص نداریم که پاسخگوی این قانون گریزی ها باشد و فقط بخشی از این بار بر دوش رسانه ها است.

حجت الاسلام وحدانی نیا با تاکید بر اینکه جامعه خوب نیازمند شهروند مسئولیت پذیر است افزود: مردم در مشارکت های اجتماعی مثل انتخابات و راهپیمایی ها حضور پر رنگ دارند اما وقتی در بخش هایی ، کوتاهی مسئولان را می بینند نقش آنها نیز کمرنگ می شود.

وی با تاکید بر آموزش حقوق شهروندی در کنار تکالیف آن تصریح کرد: شهروندی فقط با حاکمیت مطرح نیست بلکه شهروندان در قبال هم باید حقوق یکدیگر را رعایت کنند.

معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری خراسان جنوبی با اشاره به نقش تاثیر گذاری فضاهای اجتماعی در باور مردم گفت: برای آموزش حقوق شهروندی می توان از ظرفیت این فضاها استفاده کرد.

وی با ابراز امیدواری از افزایش احساس مسئولیت بین مسئولان کشور بیان کرد: این به آن معنا است که فرهنگ عذرخواهی و استعفا بین مسئولانی که کوتاهی می کنند جا بیافتد .

** بودجه فرهنگی در امور عمرانیدبیر شبکه فعالان ازدواج در خراسان جنوبی نیز با بیان اینکه ادب اجتماعی زمانی رشد پیدا می کند که به آموزش فردی آن توجه شود گفت: آموزش ها در ادارات باید جدی گرفته شود.

آدینانی ادامه داد: متاسفانه مشاهده می شود که بودجه فرهنگی ادارات در بحث های عمرانی و تجهیزات هزینه می شود.

وی فراموشی فرهنگ را یک فاجعه عنوان کرد و افزود: باید از ظرفیت ادارات در ترویج اخلاق اجتماعی با آموزش برای نیروهای آن مجموعه ها استفاده شود.

این فعال اجتماعی با بیان اینکه دعوت از دغدغه مندان و اساتید حوزه و دانشگاه یک راهکار برای آموزش اخلاق اجتماعی است تصریح کرد: بخشی از زندگی ما با فرهنگ عجین شده و لازم است آموزش از حاکمیت شروع تا به خانواده برسد.

وی یادآور شد: حتی ساخت انیمشین های 30 ثانیه ای اثری ماندگار در باور مردم دارد لذا نهادهای مختلف می توانند برای به روز رسانی آموزش های خود از این فرصت ها برای ارتقای فرهنگ کارکنان خود استفاده کنند.

کلید واژه ها: اجتماعی – حقوق شهروندی – جامعه – رسانه – حقوق – خراسان جنوبی – ایرنا – اطلاعاتی – مردم – آموزش – فرهنگ – دانشگاه پیام نور – خراسان – کشور – قانون – زندگی – طالبی – مواد غذایی – هیات علمی – نرم افزار – بیگانگان – پیام نور – عضو هیات – روستایی – دانشگاه – انتظار – مشکلات – فرهنگی – اندیشه – امروزی