به گزارش پایگاه خبری بانکداری الکترونیک، پس از انتصاب محمد بیگدلی بانک ملت بعد از مدت ها توانست سند تحول بانک در افق 1400 را در دستور کار خود قرار دهد و در ابتدای سال 97 برنامه منسجم بانک بر اساس سندی مدون تدوین شود. پیشبرد همزمان محور های این سند از جمله چالش‌های پیش روست. حال این سوال پیش می آید که آیا این سند توانسته است آنگونه که باید به اجرای متوازن برنامه ها دست یابد و کلیه فعالیت ها و اقدامات بانک را تحت الشعاع قرار دهد؟ و آیا توانسته است هماهنگ با فناوری‌های روز  اهداف خود را پیش ببرد؟ به منظور پاسخ به این پرسش ها به گفتگو با محمد بیگدلی پرداختیم. ایشان که سال ها در این حوزه فعالیت داشته اند و با بستر چنین برنامه هایی آشنایی کامل دارند به سوالات ما در این حوزه پاسخ خواهند داد.

*بانک ملت در سال جاری اجرای «سند تحول بانک در افق 1400» را در دستور کار قرار داده و در این راستا حرکت در مسیر 9 محور را برنامه‌ریزی کرده است در صورت امکان علت تقسیم‌بندی در قالب 9 محور را عنوان فرمایید؟

اتفاق میمون و مبارکی که در ابتدای سال 97 افتاد، تدوین سند چشم‌انداز 1400 بود. برنامه منسجم بانک در افق 1400 براساس سندی مدون برای نخستین بار تدوین شد و مضمون این سند شامل 9 محور استراتژیک، 23 هدف کلان و 76 اقدام راهبردی یا رویکرد و در بازه میان‌مدت و بلندمدت و با در نظر گرفتن اولویت‌های جاری و ماموریت‌های آتی تعریف و به شبکه ابلاغ شد.

ویژگی‌های بارز سند را در چند مورد به اختصار عرض می‌کنم:

1- سند چشم‌انداز 1400 با در نظر گرفتن اسناد بالادستی از قبیل سند چشم‌انداز 1404، نقشه راه 1400 وزارت امور اقتصاد و دارایی و سیاست‌های کلان بانک مرکزی ج.ا.ا رویکرد استراتژیک اقتصاد کشور مبنی بر اقتصاد مقاومتی تدوین شده.

2- افق سیاستگذاری که در بازه کوتاه‌مدت و بلندمدت مدنظر قرار گرفته به نحوی که سیاستگذاری به صورت بلندمدت و استراتژی‌های عملکردی در بازه کوتاه‌مدت و سالانه تعریف شده است.

 3- جامعیت سند مبنی بر اینکه کلیه ابعاد و چارچوب عملکردی بانک را تحت پوشش قرار می‌دهد.

4- برخورداری از انعطاف‌پذیری؛ چراکه بر تفکر استراتژیک تمرکز داشته و براساس شرایط محیطی و ویژگی‌های اقتصادی و سیاسی قابلیت تغییر دارد.

5- فرآیندمحوری؛ فرآیندمحوری در جاری‌سازی سند مورد تاکید است به نحوی که خروجی برخی از پروژه‌ها ورودی سایر واحدهای بانک خواهد بود و بدین‌ترتیب پروژه‌ها در واحدهای متولی بانک به تعالی خواهد رسید.

6- همسویی افقی و عمودی در استراتژی‌های کلان، بخشی و علمیاتی به نحوی که با استراتژی‌های تدوین‌شده در قالب برنامه عملیاتی صف و ستاد همسو و هم‌جهت است.

در تعیین و تدوین این محورها از چارچوب تحلیل ذینفعان استفاده شده است. در این چارچوب، بدوا ذینفعان کلیدی بانک شناسایی شدند و در گام بعدی، انتظارات و منافع هریک از این ذینفعان مورد بررسی و مداقه قرار گرفت. نهایتا این موارد مورد تحلیل خوشه ای قرار گرفت که نتیجه این تحلیل، شالوده محورهای سند تحول را تشکیل داد.

*جایگاه و نقش فناوری در این طرح کجا و چگونه پیش‌بینی شده است.

از آنجا که حرکت به سوی بانکداری دیجیتال امری اجتناب‌ناپذیر است و از طرفی دیگر بانک ملت در حوزه فناوری اطلاعات همواره پیشتاز و پیشرو بوده لذا انتظار می‌رود در مدل کسب‌وکار دیجیتال نیز در شبکه بانکی طلایه‌دار باشد.

بر همین اساس، محور ششم سند چشم‌انداز 1400 درخصوص تعالی مدل کسب‌وکار در قالب پیاده‌سازی نسل سوم بانکداری تحت عنوان بانکداری دیجیتال است که این امر ضمن تداوم اولویت و ارجحیت فناوری در بانک، منعکس‌کننده تحول مدل کسب‌وکار بانک نیز خواهد بود. به عبارت دیگر، بحث بانکداری دیجیتال برای بانک ملت، بسیار فراتر از مباحث متعارف فناورانه است و از نظر ما، بانکداری دیجیتال، تبعات مدل کسب‌وکاری در بانک خواهد داشت اما وابستگی آن به مقولات حوزه فناوری، قابل انکار نیست. لذا در این محور برنامه مجزای سخت‌افزاری و نرم‌افزاری پیش‌بینی شد و نقشه راه و بستر پیاده‌سازی آن نیز از سوی واحدهای متولی بانک طراحی و تدوین شده است.

توفیق اجرای بانکداری دیجیتال منوط به بسترسازی لازم و تکمیل گام هایی مشخص براساس سطح بلوغ و آمادگی دیجیتالی سازمان است. بر این اساس مراحل اجرای بانکداری دیجیتال مبتنی بر تحقیقات درخصوص محیط درون و بیرون سازمانی خواهد بود به نحوی که میزان بلوغ سازمانی و بسته پذیرش و آمادگی مشتریان مورد سنجش قرار خواهد گرفت و بر آن اساس مدل طراحی و پیاده‌سازی، و به مرور زمان براساس شرایط محیطی ارتقا خواهد یافت، بنابراین چنین رویکردی منجر به تاثیرگذاری بر دانش و آگاهی ارائه‌دهندگان و مصرف‌کنندگان نیز خواهد شد.

ضمن آنکه پیاده‌سازی چنین مدلی بر سایر محورهای 8 گانه بانک نیز تاثیرگذار و شیوه و نحوه ارائه خدمات را متحول خواهد کرد.

*همانگونه که می‌دانید «توازن» مهم‌ترین رکن در اجرای درست برنامه‌های تحول است. چه مکانسیم‌هایی برای اجرای متوازن برنامه‌ها پیش‌بینی کرده‌اید؟

همانگونه که اشاره کردم یکی از ویژگی‌های سند چشم‌انداز، جامعیت آن است، بدین معنی که کلیه فعالیت‌ها و اقدامات بانک را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد. اما محورهای 9 گانه دارای اولویت یکسان نیستند. اولویت ها برای مدیریت بانک کاملا شفاف است و مکانیزمی که برای ابلاغ این اولویت ها مورد استفاده قرار گرفته است، مکانیزم هدف‌گذاری است. هر یک از محورهای برنامه تحول دارای یک یا چند هدف کلان است و در مجموع 23 هدف کلان در برنامه لحاظ شده است. مقادیر کمی که در بازه های زمانی یک تا چهارساله برای هر یک از این اهداف مشخص می شود، مبین اولویت های بانک خواهد بود. به عنوان مثال، در حوزه ای که از نظر بانک از اولویت بالاتری برخوردار بوده یا انتظار تغییر محسوس و سریعی داریم، اهداف چالشی تر مشخص می شوند و به تبع آن، منابع بیشتری به آن حوزه‌ها تخصیص پیدا می‌کند.

از دیگر نقاط قوت سند چشم‌انداز 1400 آن است که این سند به نحوی طراحی شده که امکان پویایی درونی در آن پیش‌بینی شده است و لذا این قابلیت وجود دارد که با توجه به تغییرات و تلاطم محیطی و برخی اهداف کلان اضافه یا مورد تجدیدنظر قرار گیرند.

*جاری‌سازی آموزش به کلیه سطوح سازمانی بانک در بخش‌های ستاد و صف به گونه‌ای که همه بخش‌ها به درک واحدی از طرح تحول نائل آیند یکی از چالش‌هاست. در این خصوص برنامه‌ریزی‌های لازم چطور و چگونه صورت گرفته است؟ در عین حال همگرایی صف و ستاد نسبت به طرح تحول و آنچه مورد نظر مدیریت است از امور مهم در پیاده‌سازی سند چشم‌انداز 1400 است. در این باره پیش‌بینی چیست؟

تاریخچه 10 ساله برنامه عملیاتی در بانک نشان می‌دهد حرکت موزون و هماهنگ واحدهای بانک در راستای اهداف کلان، با درک صحیح از اهداف سالانه در قالب شاخص‌های برنامه عملیاتی و میل و گرایش آنها برای تحقق اهداف موردنظر همراه بود و این امر از شاخص‌های مزیت‌آفرین و یکی از مهم‌ترین عوامل رقابت‌پذیری بانک در شبکه بانکی کشور بوده است.

از سوی دیگر در تدوین محورهای سند چشم‌انداز 1400 برخی از اهدف صرفا مختص ستاد و تعدادی نیز مشترک بین واحدهای صف و ستاد است. به طور مثال، در محور بهره‌گیری از ظرفیت‌های ارزی و بین‌الملل، توسعه روابط بین‌الملل در واحدهای ستادی هدف‌گذاری و اجرا می‌شود درصورتی‌که در محور سرآمدی در سودآوری پایدار بانک ملت درخصوص رویکرد افزایش سهم از بازار اعتبارات اسنادی و ضمانتنامه، جهت واحدهای ستادی (ادارات کل برنامه و نظارت اعتباری و اعتبارات) از جهت اطلاعات برنامه‌ها و تدوین بسته‌های پیشبرد فروش و جهت واحدهای صفی (مدیریت شعب و شعب) از منظر بازاریابی فروش خدمات هدف‌گذاری مشترک انجام می‌شود.

درخصوص جاری‌سازی و پایش استراتژی‌ها و رصد اهداف تعیین‌شده کمیته‌ای تحت نظارت معاونت طرح و برنامه تشکیل شده ضمن آنکه کمیته‌های راهبرد تخصصی، ویژه هر یک از مضامین نیز پیش‌بینی و تشکیل شده و متناظر با این کمیته‌ها نیز کمیته‌های راهبرد در سطح مدیریت شعب و شعب فعال است و کلیه کمیته‌هایی که اشاره شد به صورت هماهنگ و منسجم مضامین و اهداف مربوط را رصد و پیگیری می‌کنند. علاوه بر این، برنامه آموزشی منسجمی جهت تبیین محورها و منطق این برنامه برای واحدهای صفی بانک تدوین شده است که در شش ماهه دوم سال جاری اجرا خواهد شد.

 مخلص کلام اینکه برای جاری‌سازی سند چشم‌انداز در واحدهای صف و ستاد، برنامه‌ها و پروژه‌های مرتبط تعریف و از سوی کمیته‌های تخصصی نظارت و پیگیری می‌شود.

*درخصوص محور ایفای مسئولیت اجتماعی و کمک به اقتصاد مقاومتی هم توضیحاتی ارائه بفرمایید؟

درخصوص ایفای مسئولیت اجتماعی، بانک مجدانه و با رویکردی فعال در این عرصه سال‌هاست که ایفای نقش می‌کند. اما نهمین محور استراتژیک در سند چشم‌انداز با این هدف به این موضوع اختصاص داده شده است که انسجام بیشتری در اقدامات بانک در این زمینه ایجاد شود و برنامه‌های بانک در این خصوص از حدود برنامه‌های اهدا و خیریه، فراتر رود. بانک ملت تلاش می‌کند با شناسایی اهرمی استراتژیک که بیشترین اثرگذاری را داشته باشد، در ایفای مسئولیت اجتماعی خود، در سه محور توسعه زیست‌محیطی، اجتماعی و سلامت، نقش آفرینی کند.

اما در حوزه بسیار مهم اقتصاد مقاومتی، بانک دو نقطه کانونی را هدف قرار داده است. اقتصاد کشور ما، اقتصادی بانک‌محور است و بانک ملت به عنوان یکی از بزرگترین بانک های کشور، نقش آفرینی کلیدی در نظام اقتصادی کشور محسوب می شود. از این‌رو، از نظر ما اولویت نخست درچارچوب اقتصاد مقاومتی، توسعه و تقویت بانکی مقاوم است که این مهم در قالب یکی از اهداف کلان‌محور «نقش آفرینی در اقتصاد مقاومتی»، مدنظر قرار گرفته است و در همین راستا، پروژه‌های منسجمی نیز در دستور کار بانک قرار گرفته است. نقطه کانونی دوم و همسو با نص صریح مفاد سیاست های اقتصاد مقاومتی ابلاغی از سوی مقام معظم رهبری، مشارکت در بخش واقعی اقتصاد است که این مهم در چارچوب حمایت از کالای ایرانی، حمایت از ایجاد اشتغال از طریق تامین مالی شرکت‌های نوپا و دانش بنیان و حمایت از تولیدکنندگان داخلی دارای مزیت اقتصادی در دستور کار قرار دارد.

*تغییرات پیاپی مدیران ارشد و درنتیجه تاکید آنها بر نتیجه‌گرایی سریع خواهد بود این نقیصه مانع از جاری‌سازی صحیح طرح تحول خواهد بود. در این خصوص تحلیل‌تان چیست؟

از طرف بنده پذیرفته است که ثبات مدیریتی در تحقق اهداف و تحول سازمان بسیار مهم است و تغییرات پیاپی در این مسیر مخرب خواهد بود ضمن آنکه مطالعات و پژوهش‌های علمی نیز این فرضیه را تایید می‌کند.

و اما در بانک ملت کمتر شاهد چنین چالش‌هایی هستیم به چند دلیل که عرض خواهم کرد:

اول اینکه بانک ملت سیستم‌محور است نه مدیرمحور. بدین معنا که در تمام واحدهای بانک برنامه مدون و سیستماتیک تحت عنوان برنامه عملیاتی جاری است که این برنامه ضمن رصد عمکرد، نقاط ضعف و قوت را منعکس کرده و راه‌های برون‌رفت از ضعف‌های عملکردی را نشان می‌دهد و به‌طور کلی فعالیت‌ها را مدیریت

می کند لذا با چنین برنامه مدون و منسجمی معضلات مدیریتی در سطوح میانی و عملیاتی خفیف خواهد بود.

دوم اینکه این برنامه نواقصی همچون انتصابات سلیقه‌ای، عملکردهای مقطعی تک‌بعدی و جزیره‌ای و… را مرتفع می‌کند و پیش‌زمینه شناخت عملکردی از مدیران میانی و اجرایی جهت انتصاب و ارتقا را در اختیار مدیران ارشد قرار می‌دهد.

اما در سطح مدیران ارشد سند راهبرد در افق 1400 می‌تواند خلع مفهومی را پر کند به عبارت دیگر ابزاری که فعالیت‌های کلان بانک را هدایت و راهبری خواهد کرد سند چشم‌انداز 1400 خواهد بود.

*درباره کلمات، ادبیات و مفاهیم مندرج در چشم‌انداز نظرتان چیست و چقدر امیدوار هستید چشم‌انداز در افق 1400 محقق شود؟

سوال بسیار بجا و مهمی را مطرح کردید. این موضوع از آسیب‌های اساسی است که سازمان‌هایی که استراتژی و برنامه تدوین می‌کنند ممکن است با آن روبه‌رو شوند. برای اینکه در اجرای سند دچار چنین مشکل و چالشی نشویم تدابیری اندیشیده شده که به برخی از آنها اشاره می‌کنم:

اولا اینکه فرآیند پیشرفت و درصد تحقق اهداف برنامه تحول به صورت مستمر توسط ارکان چندگانه جاری‌سازی برنامه شامل مرکز تحقیقات و تحول استراتژیک بانک، کمیته های محورهای استراتژیک، شورای عالی راهبری و نهایتا هیات‌مدیره بانک، پایش و رصد می شود. با توجه به پیوند اهداف این برنامه با نظام بودجه ریزی بانک، هرگونه کاستی در تحقق اهداف به سرعت شناسایی، گزارش و آسیب‌شناسی شده و اقدامات جبرانی لازم در دستور کار واحدهای ذیربط قرار خواهد گرفت. به عبارت دیگر، پایش مستمر حین انجام برنامه ها باعث می شود که در صورت بروز هرگونه کاستی یا عملکرد منحرف از برنامه، فرصت برای اقدامات ترمیمی و جبرانی وجود داشته باشد.

ثانیا در مورد آن دسته از اهداف این برنامه که به واحدهای صفی مرتبط است، اهداف کمی در قالب اهداف برنامه عملیاتی صف درج و با توجه به سابقه بیش از 10 ساله این نظام، به صورت ریز و مستمر و با مشارکت لایه های مختلف مدیران صفی، پایش و تعقیب می شود.

از این‌رو هرچند که برنامه ها و اهداف بانک در این برنامه تحول، چالشی محسوب می شوند اما با اتکا به قابلیت های غنی نهفته در بدنه بانک، نگرانی خاصی در تحقق اهداف در بانک وجود ندارد لذا در سایه توجهات حضرت حق، امیدواریم که مسیر تعالی بانک را با سرعت طی کنیم.

منبع: ماهنامه بانکداری آینده شماره 35