حسین حاجیلو، تحلیلگر مسائل تحریم در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه ۱۸ بانک و مؤسسه مالی ایرانی، به تازگی تحت تحریم ثانویه وزارت خزانه‌داری آمریکا قرار گرفته‌اند و تا پیش از این تحریم اولیه بوده‌اند، گفت: دو نوع تحریم بانکی وجود دارد که یکی تحریم اولیه و یکی تحریم ثانویه است؛ به این معنا که تحریم اولیه در قالب برچسب «ایران» تعریف شده که اجازه مراودات آمریکایی‌ها را با ایران نمی‌دهد و سایر کشورها تحت شرایطی می‌توانند با ایران کار کنند؛ اما در تحریم‌های ثانویه، برچسب‌هایی همچون «تروریسم» یا «اشاعه سلاح‌های کشتار جمعی» یا «حقوق بشر» و مواردی از این دست لحاظ می‌شوند که عملاً معنایش این است که آمریکایی‌ها و غیر آمریکایی‌ها نباید با نهادهای تحریم شده، همکاری کنند؛ بنابراین اکنون این ۱۸ بانک و مؤسسه مالی که در گذشته تحریم اولیه بوده‌اند، اکنون تحت تحریم ثانویه هم قرار گرفته‌اند.
وی افزود: آماری وجود ندارد که چقدر از تعاملات خارجی کشور از طریق این بانک‌ها انجام می‌شده است؛ ولی بر اساس آنچه که رئیس کل بانک مرکزی در اسفند ۹۸ و پس از اینکه FATF ایران را در فهرست خود قرار داد، اعلام کرد که کل تجارت ایران از روش‌های غیرقابل تحریم در حال انجام بوده و اعلام کرد ۳۵.۵ میلیارد دلار در سال ۹۸ برای کالاهای ضروری تأمین ارز شده است.
حاجیلو به اظهارات رئیس کل بانک مرکزی اشاره و با بیان اینکه به گفته عبدالناصر همتی، حتی بانک‌های کشورهای دوست نیز با ایران همکاری بانکی جدی ندارند، خاطرنشان کرد: بر اساس اعلام بانک مرکزی هم اکنون تأمین ارز از روش‌های غیربانکی برای کشور صورت می‌گیرد و بنابراین بسیاری از بانک‌ها نقش ویژه‌ای در تعاملات بانکی خارجی ما ندارند و روش‌های غیربانکی از جمله صرافی در حال اجرا است؛ بنابراین اگر سخنان رئیس کل بانک مرکزی را بپذیریم، می‌توان گفت که این تحریم‌ها اثر ویژه و چندانی بر اقتصاد ایران نخواهند داشت.
وی اظهار داشت: مساله مهم دیگر تأمین اقلام بشردوستانه است که وزارت خزانه‌داری آمریکا که ۱۸ بانک را تحریم کرده، اعلام نموده که تعاملات بشردوستانه از تحریم مستثنی است و بنابراین اگر در این بانک‌ها نیز تعاملات خارجی خاصی هم صورت گیرد، به طور قطع محدود به حوزه‌های تأمین اقلام بشردوستانه از جمله غذا و دارو است و حوزه‌های دیگر امکان مراوده بانکی را ندارند؛ بنابراین به لحاظ تحریمی، از آنجایی که حوزه بشردوستانه استثنا شده است؛ اتفاق خاصی برای این بانک‌ها عملاً رخ نمی‌دهد.
حاجیلو معتقد است که آمریکایی‌ها عمدتاً به خاطر اینکه احساس فشار مستمر را به جامعه ایرانی و مردم ایران القا کنند، تحریم‌ها را تکرار کرده و این‌طور القا می‌کنند که شرایط سخت‌تر شده است؛ یعنی بالاتر از سیاهی هم رنگی وجود دارد؛ در حالی که این بخش از تحریم‌ها اثر مؤثر قابل توجهی در میدان واقعی اقتصاد نخواهد داشت.
این تحلیلگر مسائل تحریم ادامه داد: موضوع دیگری که آمریکا بر روی آن تمرکز دارد، تحکیم دیوار تحریمی (FSW) است که در سیاست‌های خود در نظر می‌گیرد تا اگر معامله‌ای در آینده بخواهد با ایران داشته باشد، از آنها به عنوان برگ برنده استفاده کند و برای هر یک، از ایران امتیاز بگیرد؛ ضمن اینکه آمریکایی‌ها روی اتفاقات اقتصادی ایران که بخش زیادی از آن شاید متأثر از تحریم آنی که آمریکا می‌گذارد، نباشد بسیار حساس بوده و تلاش دارند اینگونه وانمود کنند که هر اتفاق نامطلوب اقتصادی در ایران ناشی از اثرگذاری تحریم‌های آمریکا است و هم‌زمانی افزایش نرخ ارز با این تحریم‌ها را می‌توان از این زاویه تحلیل کرد.
وی اظهار داشت: در واقع، آمریکا تلاش دارد تا اتفاقات ماههای اخیر در بازار ارز ایران را به تحریم‌های اعمالی خود نسبت داده و امواج اقتصادی در ایران را با موج تحریمی خود هم‌راستا و هماهنگ کند و در نهایت، به جامعه ایرانی تلقین کند که موج اقتصادی که در کشور رخ داده و تنش اقتصادی ایجاد شده ناشی از تحریم است.
حاجیلو خاطرنشان کرد: اکنون کشور برای نقل و انتقالات مالی باید بر روی روش‌های مویرگی تسویه مالی (مانند صرافی و…) متمرکز شده و در تعاملات خارجی خود از روش‌های شاهرگی به روش‌های مویرگی حرکت کند؛ البته این کار باید با کنترل و نظارت حاکمیت باشد؛ این در حالی است که آمریکا هم با اشراف بر این موضوع، تلاش دارد تا ایران را تحت فشار پذیرش FATF قرار دهد تا همین منافذ تنفسی کشور را هم ببندد.
این کارشناس اقتصادی گفت: به هر حال تحریم اگرچه بخشی از دسترسی‌های ارزی بانک مرکزی و کشور را دچار ضربه کرده است؛ اما باید از مسیرهای متنوع با آن مقابله کرد و راهکارهای عملیاتی آن نیز وجود دارد.
