محمد ماهیدشتی در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به بررسی‌های صورت گرفته بر روی وضعیت عملکرد ۱۱ شرکت بزرگ بورسی کشور گفت: بازار بورس، بازار سهام شرکتها است و به غلط رایج شده که بورس کشور را بازار سرمایه می‌نامند؛ در حالیکه سرمایه را می‌توان از روش‌های دیگری نیز غیر از معاملات بورسی، معامله کرد؛ ولی مشخصا در بورس، سهام شرکتها مبادله می‌شود و این عملکرد شرکتها است که مهم به شمار می‌روند.
کاهش نرخ رشد فروش شرکتهای بزرگ
کارشناس بازار سرمایه افزود: بر این اساس، با مطالعه‌ای که بر روی بزرگترین شرکتهای صنایع بزرگ صورت گرفته، چند نکته اساسی مشهود است؛ اول اینکه نرخ رشد فروش شرکتهای بزرگ در حال کاهش است و درآمدهای ریالی فروش آنها هم که بر روی نرخ رشد اثرگذار است، در حال کاهش بوده و این به مفهوم آن است که اگرچه درآمدهای فروش شرکتها در سطح بالایی نسبت به سال گذشته قرار گرفته است، اما نرخ رشد آنها روند کاهشی دارد.
وی تصریح کرد: به طور مشخص، درآمد بیشتر این شرکتهای بزرگ، ناشی از درآمد فروش آنها است که نرخ رشد آن طی دو ماه اخیر نسبت به اوج آن که در مردادماه بوده، کمتر شده است؛ در اردیبهشت ۹۸ درآمد سالانه فروش شرکتهای بزرگ در صنایع مختلف نسبت به فروردین، ۴.۶۶ درصد رشد کرده و این نرخ در مردادماه به ۴.۹۷ درصد رسیده؛ اما بعد از آن، سقوط کرده است. به عنوان مثال در شهریور و مهر، نرخ رشد فروش شرکتها به ۴.۵۴ و ۳.۵۵ درصد رسیده است که در ماه مهر، کمترین سطح نرخ رشد در سال ۹۸ را رقم زده است.
ماهیدشتی با بیان اینکه بازار سهام، بازار نرخ رشد است، گفت: اگر نرخ‌های رشد کاهش پیدا کنند، تا وقتی که نرخ رشد منفی نشود، متغیر مدنظر ما کاهش نمی‌یابد، اما اگر رشد اتفاق نیفتد، قیمت سهام شروع به کاهش می‌کند؛ مثلاً اگر در اوج نرخ رشد درآمد، رقم ۱۰ درصدی به ثبت رسیده باشد، اما پیش‌بینی شود که به ۳ یا حتی ۵ درصد برسد؛ حتی اگر فروش بالاتر هم باشد، قیمت سهام کاهش می‌یابد.
وی افزود: در مجموع کاهش این شاخص، از اردیبهشت و خرداد ۹۸ آغاز شده و در دو ماه اخیر نیز، زنگ خطر آن به صدا درآمده است. این در حالی است که فرآیند انقباض پولی نیز در کشور در پیش گرفته شده که در سایه آن، هم تورم و هم نرخ ارز کاهش یافته و در عین حال، فروش‌های صادراتی نیز تحت تاثیر قرار گرفته است؛ به خصوص اینکه انقباض پولی در شهریورماه نیز نمود یافته است و از اواخر شهریور، کاهش درآمد شرکتها را شاهد بوده‌ایم و اکنون، برای دومین ماه، مجموع درآمد شرکتهای بزرگ کاهش یافته و در نتیجه آن، قیمت سهام نیز کاهش یافته است.
چشم‌انداز کاهشی درآمدهای فروش
این کارشناس مسائل اقتصادی در ادامه به تحلیل فاندامنتال بازار سرمایه پرداخت و خاطرنشان کرد: مروری فاندامنتال به بازار نشان می‌دهد که بازار با یک چشم‌انداز کاهشی برای درآمدهای فروش مواجه است؛ به عبارت دیگر در واقع بازار بدهی یعنی قیمت اوراق خزانه، نشانگر آن است که حداقل ما از اواسط شهریور وارد یک رکود چهار ماهه شده‌ایم و اگر شرایط نرمال باشد، این رکود فعلاً ادامه خواهد داشت. این در حالی است که شاخص کل بورس نیز تبعا تحت تاثیر وضعیت فاندامنتال است و پیش‌بینی می‌شود که روند شاخص کل بورس، طی هفته‌های آینده نزولی باشد.
ماهیدشتی ادامه داد: یک مسأله این است که کاهش نرخ رشد فروش شرکتها را از اردیبهشت داشته‌ایم که همان زمان شاخص به قله‌ی ۲۲۷ هزار واحد رسید. بعد از اینکه در اوایل خرداد، شاخص قله ۲۲۷ هزار واحدی را شکست، حرکت شاخص کل شتابان بود و به نظر می‌رسد که در آن دوره، با حضور سهامداران خرد و بدون مطالعه در بازار مواجه بودیم؛ به این معنا که قیمتها بدون اینکه مبنای فاندامنتال داشته باشند، شروع به افزایش کردند و به همین دلیل می‌توان گفت که محدوده منصفانه شاخص کل، همان ۲۲۷ هزار واحد است؛ اما این عدد هم‌اکنون بسیار بدبینانه است.
وی در استدلال این پیش‌بینی گفت: حجم نقدینگی در اقتصاد زیاد شده است و اینکه شاخص به ۲۲۷ هزار واحد برگردد، خیلی بدبینانه است. اگر تغییر بنیادینی در وضعیت اقتصادی به صورت منفی رخ ندهد، ممکن نیست شاخص را در آن سطح دید. در شرایط عادی، پیش‌بینی می‌شود روند نزولی شاخص کل که اکنون حدود ۳۰۵ هزار واحد است، با ۱۴ درصد کاهش، در محدوده نیمه دیماه تمام شود و روند رو به رشدی شکل گیرد.
چشم‌انداز نزولی شاخص در هفته‌های آینده
ماهیدشتی گفت: چشم انداز شاخص در هفته‌های آینده نزولی بوده و تا محدوده ۲۶۳ هزار واحدی هم پیش خواهد رفت که نشان‌دهنده‌ی ۱۴ درصد کاهش است. در ماه مهر، شاخص بورس بعد از ۸ ماه رشد، منفی شد و منفی ماند و این کاهش رخ داده است و تا به حال هم خریداران توان نداشتند شاخص را بالا ببرد.
وی افزود: برخی فکر می کنند که فعالیت در بازار سهام فقط بررسی قیمت شرکتها است، در حالیکه این روش سرمایه‌گذاری نیست؛ در مقابل عده‌ای هستند که پول دارند و شرکتها را مطالعه می‌کنند که قیمت منصفانه آنها چند است و بر این باورند که حتی اگر یک ریال هم بالاتر از قیمت منصفانه باشد، حباب شکل داده‌اند؛ آنها وقتی قیمتها زیر ارزش منصفانه است، به صورت هوشمندانه وارد بازار شده و سهام می‌خرند.
رونق بازار بورس از سال ۹۹
ماهیدشتی گفت: در عین حال، عده‌ای هم صرفاً با در دست داشتن منابع مالی اقدام به خرید می‌کنند که در مهرماه کاهشی را که تجربه کرده‌اند، جبران نشده و قدرت خریداران مهر ۹۸، از قدرت خریداران در سال گذشته کمتر بوده است؛ بنابراین چشم‌انداز شاخص بدبینانه است؛ مگر اینکه در ۲۶۳ هزار واحد علایم بازگشت را ببینیم.
این کارشناس بازار سرمایه افزود: با توجه به اینکه برخی وقایع سیاسی مثل انتخابات مجلس را داریم و تورم قبلاً بالا رفته است، حداقل تا نزدیکی پایان سال انتظار رونق بورس را نداریم. البته رونق در سال ۹۹ در بازار سهام شرکتها به چشم خواهد خورد که با رونق بخش واقعی اقتصاد، متفاوت است.
وی پیش‌بینی کرد که در سال ۹۹ بخش واقعی اقتصاد اعم از ساخت و ساز و مسکن رونق داشته باشد و بهتر از سال‌های گذشته باشد، اما در سهام رشد سال آینده به خوبی سال‌های گذشته نباشد.
