خبرگزاری مهر – گروه استان ها: عرضه پسته در بورس کالا تازه نیست سال ۸۷ و ۸۸ بود که ۱۰۰ تن پسته تولیدی سیرجان در بورس عرضه شد اما مورد استقبال قرار نگرفت و پرونده پسته در آن زمان در بورس بسته شد اما ۱۹ مهر ماه سال جاری بار دیگر پسته قدم در بازار بورس گذاشت این بار ساز و کار مناسب تری برای ورود پسته به بورس در نظر گرفته شده است و شاخص های ابتدایی هم از استقبال نسبی از خرید و فروش پسته در بورس حکایت دارد، پیش بینی های خوش بینانه عرضه حداقل ۱۰ درصد پسته تولیدی سال جاری در بورس را هدف گذاری کرده است.
فعالان بخش اقتصادی انتظار دارند با ورود پسته به بورس زمینه برای شفاف سازی معاملات و همچنین قیمت گذاری مناسب قیمت ها فراهم شود و از سوی دیگر معاملات چکی در بازار کاهش و خرید و فروش به صورت پرداخت با یک روز تاخیر در بازار بورس انجام شود و بهبود وضعیت نگهداری و انبار داری می باشد.
در کنار تمام مزایایی که بورس می تواند برای کشاورزان و بازار پسته به همراه داشته باشد اما نقاط کوری نیز در این بازار وجود دارد، نخست اینکه همچنان بسیاری از معاملات در بنگاه های خرید و فروش پسته و به صورت سنتی در حال انجام است، دلیل این امر هم رفتار سنتی بازار است و به نظر می رسد گرایش کشاورزان به سمت بازار باید با آگاه سازی بیشتر نسبت به قابلیتهای بورس انجام شود.
از سوی دیگر بسیاری از کشاورزان اعتقاد دارند دلال بازی در بازار سنتی و وجود بنگاههایی که پسته را با قیمت اندک از کشاورز می خرند و با قیمت بیشتر به مشتری با چندین مرحله دست به دست کردن می فروشند، یکی از مشکلات اصلی در بازار کنونی می باشد و فعالیت در بورس نتوانسته سهم حضور دلالان در بازار را کاهش دهد.
حضور دلالان در بورس به عنوان فروشنده و خریدار
در واقع در حال حاضر برخی از دلالان با کاهش فعالیت های بنگاهی و حضور در بورس هزینه حضور خود در بازار سنتی را کاهش داده و همان نقش قبلی را اما این بار در قالب بازار بورس ایفا می کنند.
دو مشکل دیگر در بازار بورس عدم توجه به کیفیت محصول و توجه به کمیت ها از جمله انس محصول است.
انس در تعریف بازار پسته برای فعالان خرید و فروش این محصول نام آشنا اما برای مردم عادی کمتر تعریف شده است، برای مشخص کردن این واحد از ترازوی انس گیر استفاده شود در واقع ۱۴۲ گرم پسته را وزن کرده و تعداد پسته ها را تقسیم برعدد ۵ می کنند و عدد حاصل نشان دهنده انس پسته است.
در حال حاضر سپرده پسته به انبارهای پسته بورس بر مبنای دو سایز دو سایز ۳۰-۲۸ و ۳۲-۳۰ به عنوان دارایی پایه انجام می شود اما کیفیت محصول در نظر گرفته نمی شود این در صورتی است که در بسیاری از معاملات در بازار سنتی مهمترین عامل در قیمت گذاری پسته در کنار سایز و انس پسته، کیفیت این محصول می باشد که در معاملات بورس این ارزش کمتر مورد توجه قرار می گیرد.
کارمزد سود خریدار را مبهم می کند
سومین مشکلی نیز که از سوی فعالان بخش پسته در بورس مطرح می شود دریافت ۲ تا ۳ درصد از ارزش کل معامله از خریدار و فروشنده به عنوان کارمزد و هزینه انبار داری است و این در حالیست که طبق گفته فعالان بخش پسته سود خریدار در هر معامله ۳ درصد کل ارزش معامله است و به این ترتیب ابهاماتی برای خریدار در خصوص سود نهایی ایجاد می شود.
پسته در بورس اینگونه عرضه می شود؛ کشاورز پس از برداشت محصول بنا به درجه بندی استاندارد ویژه بورس، محصول را به انبارهای مورد تایید بورس تحویل می دهد و گواهی سپرده کالا در بازار را دریافت می کند به این گونه دغدغه های کشاورزان در زمینه نگهداری و یا سرقت پسته نیز از بین می رود.
یکی از دغدغه های هر ساله کشاورزان تعیین قیمت تمام شده محصول پسته است و فعالان اقتصادی انتظار دارند با فعالیت بورس زمینه شفاف شدن بازار مهیا شود.
کشاورز مجبور است پسته را با قیمت هایی که دلالان و یا شرکت های بزرگ پسته مشخص می کنند به فروش برسانند و گاه زمان تحویل سود طولانی می شود
برخی سیاست های معافیت مالیاتی در بورس برای بازار پسته اعمال می شود از سوی دیگر هر کشاورز بعد از سپرده محصول روز بعد می تواند پول محصول را دریافت کند اما در بازار سنتی دلالان اکثرا به صورت مدت دار و با استفاده از معاملات چکی اقدام به معامله می شود که مشکلات بسیاری را برای کشاورزان به همراه دارد.
یکی از کشاورزان در گفتگو با مهر اظهارداشت: امسال نسبت به سال گذشته میزان تولید محصول به صورت چشمگیر افزایش یافته و در این میان دلالان بیش از سال های قبل فعال شده اند.
محمد ارزنده افزود: کشاورز مجبور است پسته را با قیمت هایی که دلالان و یا شرکت های بزرگ پسته مشخص می کنند محصول را به فروش برسانند و گاه زمان تحویل سود یک سال کشاورزی طولانی می شود و قیمت گذاری نیز سلیقه ای انجام می شود.
وی تصریح کرد: عرضه پسته در بورس می تواند گره گشا باشد اما در این بخش هم خریداران پسته اکثرا دلالان هستند و حتی برخی از دلالان بعد از خرید پسته از کشاورزان اقدام به عرضه در بورس می کنند.
بازار بورس زمینه سوء استفاده از کشاورزان را فراهم می کند
وی افزود: بازار بورس برای بسیاری از کشاورزان چون به صورت سنتی اقدام به فعالیت و عرضه محصول می کنند بسیار جدید و نا آشنا است به همین دلیل باید بورس زمینه آشنایی کشاورزان را فراهم کنند برهمین اساس پیش بینی می کنم سال جاری قدم هایی برداشته می شود اما در سال آینده حضور پسته در بورس جدی تر خواهد شد.
یکی از فعالان خرید و فروش پسته نیز در گفتگو با مهر اظهارداشت: باید عملکرد حضور پسته در بورس در سال جاری رصد شود و اگر این حضور مثبت باشد کشاورزان استقبال می کنند.
محمود ابارقی بیان کرد: باید دید بورس در زمینه دور زدن تحریم ها در بازار خارجی تا چه اندازه می تواند تاثیر گذار باشد از سوی دیگر وقتی به بنگاه های پسته مراجعه کنید متوجه می شوید که کیفیت محصول یکی از فاکتورهای اصلی در تعیین قیمت است اما در بورس به کیفیت برای درجه بندی محصول کمتر توجه می شود. باید به این نکته اشاره کنم که در بورس پسته با کیفیت تحویل گرفته و گواهی سپرده تحویل داده می شود اما کیفیت در درجه بندی محصول نقش ندارد.
وی گفت: نمی توان تنها با توجه به سایز پسته اقدام به خرید و فروش محصول کرد.
وجود برخی ایرادات ابتدایی در گام نخست عادی است
نماینده مردم کرمان و راور در گفتگو با مهر اظهارداشت: یکی از دغدغه های هر سال کشاورزان تعیین قیمت محصول پسته بود که عرضه پسته در بورس می تواند گام موثری در راستای کشف قیمت عادلانه پسته باشد.
محمد رضا پور ابراهیمی افزود: خوشبختانه تمام مقدمات عرضه پسته در بورس با تلاشهای صورت گرفته فراهم شده است و در این خصوص هیچ مانعی وجود ندارد، این اقدام می تواند هزینه های انبارداری برای کشاورزان را نیز کاهش دهد و استانداردهای بهداشتی را نیز افزایش دهد.
وی گفت: پیش بینی می کنیم عرضه پسته در بورس می تواند زمینه توسعه صادرات را نیز فراهم کند و میلیاردها دلار را عاید کشور کند.
عرضه محصولات لوکسی مانند پسته و زعفران که صادرات محور هستند می تواند مشکلات تاجران بین المللی را کاهش دهد
وی عنوان کرد: عرضه محصولات لوکسی مانند پسته و زعفران که صادرات محور هستند می تواند مشکلات تاجران بین المللی را کاهش دهد.
وی با اشاره به معضلات سال های گذشته در زمینه قیمت گذاری گفت: با ورود پسته به بورس در کنار تسهیل و روان سازی صادرات عملا از کشاورزان حمایت می شود و نقش دلالان در خرید و فروش پسته کاهش می یابد و شاهد قیمت های کاذب در بازار نخواهیم بود.
وی این اقدام را یک گام بسیار بزرگ در صنعت پسته دانست و افزود: اینکه مشکلاتی در سال اول وجود داشته باشد امری کاملا طبیعی است و در گام های بعدی موانع احصاء و برطرف خواهد شد.
ورود پسته به بورس عملا می تواند موجب ساماندهی بازار این کالای ارزآور و صادراتی شود و انتظار می رود مسئولان برای رفع سایر مشکلات کشاورزان از جمله بی آبی و ضعیف بودن نقش تحقیقات علمی در تولید این محصول گام عملی بردارند.
